Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1889, Blaðsíða 58

58
tali. |>essi fáfræði er enda opt svo milril að börnin
vita eigi um stórliátíðir lrirkjunnar, hverjar pær eru,
hvenær á ári, eða livers vegna þær eru haldnar. Þetta
eru engar ýkjur; peir, sem fengizt hafa við að kenna
börnum, vita pað fremur öðrum. J>etta er eitt af pví,
sem ætti að lagast, pví að áríðandi er að hver maður
viti um skiptingu tímans, lögmálin fyrir lienni og p}'ð-
ing hennar fyrir daglegt líf. Börn vita að eins að dagur
kemur eptir nótt, og að dagur hefir morgun og kvöld;
við pessar einföldu lnigmyndir stendur barnið mjög
Jengi, ef eptirtekt pess er ekki vakin; börn vita ekkert
um gang sólar, taka lítið eptir hvaða tími dags er peg-
ar sól er í suðri, eða öðrum áttum. Með spurningum ætti
að fá að vita allt, sem börnin vita um dag og nótt. og
með pví vekja áhuga peirra á að vilja vita um tímann,
petta ætti að gerast á sem einfaldastan hátt, endurtek-
ið og breytt til á ýmsa vegu, unz börnin hafa fengið
dálítinn fastan grundvöll til að byggja á. Skipting
dags og nætur yrði liinn fyrsti grundvöllur, sem gengið
væri út frá; pað ætti að sýna að sólin veldur pví að
dagur er bjartur, og að nóttin kemur pegar sól liverfur
af lopti. Ekkert ætti í fyrstu að tala um snúningjarð-
ar um sjálfa sig, pað ruglar barnið, heldur ætti að nota
dagleg orðatiltæki. Undirbúningurinn um áttirnar með
sólskífu, eða par, sem eigi væri hægt að hafa hana, pá
með staur, sem væri rekinn niður í jörðina á sljettum
stað, ætti að fara fram jafnframt kennslunni um tíma-
skipti; á sólskífunni ættu höfuðáttir og milliáttir að vera
notaðar við dagsmörkin, skugginn kringum stöngina iðu-
dega athugaður; eptirtekt vakin á pví, að á hverj-
um degi um hádegi kastast skugginn eptir sama geisla
á sólskífunni, og svo er um öll dagsmörk. Nú pegar
svo langt er komið, má útskýra daginn, eins og afleið-
ing af gangi sólar, án pess pó að snúningur jarðar purfi.