Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1889, Blaðsíða 67

67
aptur. Slíkar skýringar eru verri en ekki neitt, pegar
pær eru gefnar óproskuðum börnum, áður en þau hafa
fengið nokkurn undirbúning til pess að geta skilið petta;
en seinna meir, eptir að börniu hafa proskazt og stigið
stig af stigi í pekkingu jarðvegarins og myndun hans, pá
er pað óhjákvæmileg nauðsyu, að börn læri að pekkja
petta, svo framarlega sem kallað er að peim sje veitt
almenn fræðsla, og landafræðiskeunsla peirra er meira
en nafnið tómt. Gott er að geta sýnt börnum læki,
hvernig peir renna eptir halla landsins, hvar vatna-
skil eru um liæðir, hvað lækirnir starfa, hvernig úr
peim verða ár og svo smátt og smátt um pýðingu þeirra
fyrir jörðina, hvernig þeir breyta jarðvegi og grafa sig
niður. En pess á allt af að gæta, að jarðfræðislegar
breytingar skiljast eigi, hversu einfaldar sem pær eru,
fyrri en eptir fjöldamargar athuganir. Hvernig að pessu
er farið og hve langt gengið er, verður sjálfsagt að
vera komið undir liverjum kennara og peim skilyrðum,
sem fyrir hendi eru.
Ekkert er eins gott til að gera skiljanlegt landslag,
og að fara með börnin þangað, sem bezt er útsýni í grennd
við skólann og sýna þeim livar hæst er, hvar lægst,
hvar vatnshalli; þegar þetta er tekið fyrir opt sinnis
eptir pví sem á Vfð hvern tíma, sem lesið er í landa-
fræðinni, pá skilst börnum fljótt, hvað er meint með
sljettlendi, öldumynduðu landi, döluin, fjöllum og öðrum
einkunnarorðum, sem lögun lands er táknuð með. Frá
einhverri hæð úti við, sem notuð er sem fastar stöðvar,
er líka um leið auðvelt, að venja börnin á að ákveða
fjarlægðir og afstöðu landshlutanna, og yfir höfuð að
veita þeim gott yfirlit yfir landið, par sem pau hafa
pað fyrir fótum sjer sem lifandi uppdrátt, miklu full-
komnari, en nokkurt upphleypt kort.
5*