Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1889, Síða 13

mun á þessu. fannig er /y-liljóðið í „lagði“ framborið
■eins og í „byggði“. w-hljóðið í „sendi“ eins ogí„renndi“,
„skamt“ (polfall af skamtur) eins og „skammt“, hvorug-
kin af skammur, kvennkinsorðið „lielti“ eins og „liellti11,
pát.íð af hella, „feldi,“ págufall affeldur, eins og jJ'elldi11,
pátíð af fella, /t-hljóðið í „steilcti“ eins og í „stökkti“ o. s.
frv. Mjer íirir mitt leiti heirist samhljóðandinn hjer
víðast hvar vera einfaldur og vil pví hvergi tvöfalda
samhljóðanda á undan öðruin samhljóðanda, nema par
sem tvöfalt liljóð lieirist greinilega í framburði (t. d. í
allra, örucjgra). Asamskeitumsamsettraorðaættiogað tvö-
falda samhljóðandann samkvæmt uppruna, t. d. högg-
færi, Jjalldrapi, innreið o. s. frv., enda mun pað víð-
ast samkvæmt framburði.
Sömuleiðis eru menn ekki ásáttir um, hvort skuli
rita J eða p á undan t. Framburður — og sömuleiðis
víðast hvar uppruni — mælir með pví að skrifa lield-
ur /, og ættu pví allir að taka upp pann rithátt.
Rjettast og ruglingsminst væri að minni skoðun að skrifa
alstaðar jt par sem ft heirist, einnig par sem píer upp-
runalegra (t. d.: keifti, keift, æfti æft af kaupa, œpa).
Ef vjer nú lítum á hljóðstafina, pá sjáuin vjer, að
rjettritun vorra tíma er í flestu hin sama, að pví er pá
snertir, eins og hún var firir 600 árum. Og pó hefur
raddhljóðakerfið breist á pessum tíma meira en nokkuð
annað í máli voru. Vísindin liafa leitt óiggjandi rök að
pví, að alt raddhljóðakerfið íslenska hefur tekið stakka-
skiptum, bæði að pví er snertir lögmálið firir lengd radd-
hljóðanna og framburð einstakra hljóða. Enn prátt firir
allar pessar hljóðhiltingar hafa staíirnir, táknanir liljóð-
anna, staðið grafkirrir eins og klettar í hafróti. J>að
má líkja peim við spegil, sem speglar hverja mind, sem
firir hann her, enn er pó altaf sami spegillinn. Tök-
um eitt dæmi: a hafði 1 fornöld, að minnsta kosti peg-