Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1951, Blaðsíða 114

94
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
8. Sigurbjörnson, Jóhanna: Hjúkr-
unarunarkona; dóttir Sigurðar Sig-
urbjörnson að Leslie, Sask. og Rann-
veigar konu hans. Móðir Jóhönnu er
alkunn fyrir ritstörf sín.
9. Sigurdson, Gus: Fóstursonur
Guðlaugs Sigurðssonar að Lundar,
Man. Hefir gefið út ljóðabók, er
hann nefnir „Pencil-Stub Stanzas“,
í vandaðri útgáfu, og nú alveg ný-
verið aðra, sem hann nefnir „Dreams
and Driftwood".
IX.
Dómar og sleggjudómar
Þegar þessi ungu skáld koma
fyrst fram á sjónarsviðið, er margs
að gæta, bæði frá þeirra eigin hálfu
og einnig frá hálfu þeirra, sem um
verk þeirra dæma.
Prófessor Richard Beck bendir
réttilega á það, hversu oft sé stígið
á gróður, sem sé að byrja að vaxa —
viðkvæman vorgróður, sem hvorki
þoli kulda né harðneskju, og sé
stundum jafnvel deyddur í fæðing-
unni með hlífðarlausu fótasparki.
Honum farast orð um það á þessa
leið:
„Vorhretin hafa mörgum nýgræð-
ingnum orðið að þroskatjóni, eða
jafnvel fjörtjóni — kyrkt hann svo
í vexti, að hann beið þess aldrei
bætur“.
Prófessor Beck hefir hér lagt
líknarhönd sína á viðkvæman blett,
sem þörf var að snerta.
Það er algengt með skáldskap,
eins og margt annað, að þeir sem
hlotið hafa viðurkenning og þykjast
vera fleygir og færir, stíga á frum-
gróður byrjandans með kulda og
hlífðarleysi; þeir halda sleggjunni
á lofti og láta hana falla á alt, sem
er nýtt og byrjandi. íslenzkan kall-
ar þetta „sleggjudóm“, og er það
einkar vel tilfallið, eins og margt
fleira í „ástkæra ylhýra málinu“.
Þessir „sleggjudómar“ eru tvenns
konar: þeir eru ýmist háværir eða
hljóðir. Þeir háværu eru eins og ég
hefi lýst þeim: Þeirra aðferð er sú
að merja alt og mylja með dóm-
sleggjunni. Hin aðferðin er sú að
kæfa alt og þegja það í hel.
Síðari aðferðin fer stundum svo
langt, að bókmentadómendur lesa
ekki það, sem þeim berst, nema því
aðeins að höfundurinn sé þektur
og viðurkendur. Það hefir, meira að
segja, komið fyrir að ungur höfund-
ur hefir sent handrit til útgáfu, en
það heíir verið endursent og ekki
talið hæft til prentunar. En þegar
þessi sami höfundur hefir, þrátt
fyrir það, rutt sér braut, hefir þeiia
sama handrit verið gefið út og talið
með því allra bezta, sem þessi sami
höfundur hafði skrifað.
Dómar eru hollir og nauðsynlegir,
en sleggjudómar eru skaðlegir, og
eiga engan rétt á sér, hvort sem
þeir eru framdir með þögn eða
hávaða.
Aðfinningar eru nauðsynlegar, og
oft gagnlegar þeim, sem fyrir þeim
verða. En þær þurfa að vera bygðar
á sanngirni og skilningi: Ekki að-
eins skilningi á því efni, sem um
er dæmt, heldur einnig skilningi á
sálarlífi hins unga höfundar.
Þetta er vonandi að íslendingar
hafi í huga gagnvart þeim ungu
skáldum, sem hér eru til umræðu.
Þeir þurfa á aðra hlið bendingar
og leiðbeiningar, en á hina hlýhug
og viðurkenning. Sé þess gætt, má