Tímarit Máls og menningar - 01.06.1996, Qupperneq 56

Dvölin við IRCAM hafði mikil áhrif á tónsmíðar Þorsteins á þessum
árum. Verkin voru aðallega elektrónísk. Minnstu munaði að Þorsteinn lenti
í vísindageiranum því hann var kominn með annan fótinn inn í þann heim,
djúpt niðursokkinn í náttúruvísindalegan þátt tónlistarinnar; sköpunin varð
þó ofaná. Lýkur þessu yfirtónaferli að sinni í tónsmíðatækni Þorsteins í
verkinu Sónata sem hann samdi í EMS stúdíóinu í Stokkhólmi árið 1980, en
það verk hefur verið gefið út á hljómplötu á vegum íslenskrar Tónverkamið-
stöðvar.
Aftur til Bandaríkjanna
Nýtt tímabil hefst hjá Þorsteini þegar hann innritaðist sem D.M.A. (Doctor
of Musical Arts) nemandi við Stanfordháskólann í U.S.A. Markmiðið var að
komast í kynni við allra nýjustu tækni sem stofnunin hafði upp á að bjóða.
Þorsteinn nýtti sér það „safarílcasta" í þessu námi, bæði kúrsana og svo
aðstöðuna. En þetta með doktorsnámið — það endaði eins og hjá mörgum
á að „aðeins vantar“ sjálfa ritgerðina. Þorsteinn fór sem fulltrúi Stanfordhá-
skólans á ICMC hátíðina í Feneyjum árið 1982 og voru þar fluttar Etýðurnar
tvær frá IRCAM.
Allar yfirtónavangaveltur eru hér lagðar til hliðar og möguleikar tölvunn-
ar rannsakaðir nánar. Með nýrri forritunartækni tókst Þorsteinn á flug út í
geiminn. Hann setti tölfræðilegar afstöður nokkurra himintungla inn í
tölvuna og í gegnum geometríu bjó hann til grafískt forrit sem breytir
tölvuskjánum í einskonar geimskip. Út um glugga á þessu ímyndaða geim-
skipi gat hann ferðast milli himintunglanna — að sjálfsögðu á margföldum
ljóshraða og á milli sólkerfa. Hann gat t.d. skoðað hvernig stjörnumerkið
Ljónið leit út frá öllum hliðum. Þarna var hann kannski langt á undan sinni
samtíð að búa til tölvuleik — hann vissi það bara ekki.
Þessum tölfræðilegu upplýsingun mátti síðan breyta í hljóð með þeirri
tækni sem fannst í Stanfordháskólanum. Eftir eyranu leitaði hann síðan
þangað til hann fann hvaða afstöður himintunglanna „hljómuðu“ best,
umskrifaði þær síðan fýrir hljómsveit og til varð verkið Ad Astra, samið fyrir
Listahátíð í Reykjavík árið 1982 og þá leikið af þeirri hljómsveit sem varð
upphaf Islensku Hljómsveitarinnar. Verkið hefur síðan verið flutt tvisvar af
Sinfóníuhljómsveit íslands. í verkinu kemur fram ný tækni í tónsmíðaað-
ferðum Þorsteins. Verkið er allt samfléttað, eitt leiðir af öðru og allar inn-
komur gerast mjög hægt. Laglínurnar eru myndaðar af mörgum hljóðfærum
— tækni sem hann notaði t.d. í Mosaic, og oft síðar. Hvert hljóðfæri hefur
sinn eigin tón og næsta hljóðfæri tekur næsta tón í laglínunni; laglínunni er
dreift á mörg hljóðfæri. Laglínan verður „marglit“; eins konar „klangfarbem-
54
TMM 1996:2