Skírnir - 01.01.1963, Blaðsíða 72
68
Símon Jóh. Ágústsson
Skírnir
karl. Hinum myrku hliðum stríðsins er ekki lýst í þessum
bókum. Þær ýta m. a. undir flugrómantík unglinga.
Flestir sálfræðingar og uppeldisfræðingar eru andvígir því,
að drengir sökkvi sér mjög og lengi niður í slíkar bækur,
þannig að lestur þeirra verði þeim að ástríðu. í þeim kemur
fram skefjalaus og einfeldningsleg hetjudýrkun, sem er vara-
samari fyrir þá sök, hversu raunsæjar þær eru öðrum þræði.
Flest, sem varðar flug og tækni, er rétt og nákvæmt, raun-
sæið bregzt aðeins í mannlýsingum og þá einkum í lýsingu
sjálfrar söguhetjunnar.
IV.
Þótt margar beztu barna- og unglingabækur hæfi báðum
kynjum, er því samt svo farið, að áhugamál drengja og
telpna greinast talsvert, einkum þegar ævintýraaldrinum
sleppir. Reynsla flestra er m. a. sú, að drengir lesa nær aldrei
sérstakar telpnabækur, en telpur miklu frekar drengjabækur.
Með réttu eða röngu hafa telpnabækur sízt betra orð á sér
en drengjabækur, i mörgum þeirra gæti um of tilfinninga-
væmni, þær séu óeðlilegar og uppgerðar. Undarlegur blend-
ingur af raunsæi og rómantík er í telpnabókum, þótt á ann-
an veg sé en í drengjabókum. Fötum, útliti, máltíðum og
veizlum er þar venjulega lýst af nákvæmni, en að öðru leyti
er hegðun sögupersónanna oft harla óraunhæf.
Nokkur viðfangsefni eru sérstaklega tíð í telpnabókum:
Fátæk, munaðarlaus eða vanrækt telpa er tekin í fóstur af
skilningssljóum og ströngum ættingjum. Allt fellur um síðir
í ljúfa löð. Annað viðfangsefni er lítil einmana telpa. Ein-
stæðingshætti hennar er lýst átakanlega, en allt fer vel að
lokum (öskubuskuminni).
Um hvað á góð bók að vera? er spurning, sem oft hefur
verið lögð fyrir telpur. Eftir einni sænskri rannsókn er þetta
svar talið samkennandi fyrir 11 ára telpur: Bókin á að fjalla
um telpu, sem er óhamingjusöm.Móðir hennar er dáin, en
faðir hennar er mjög strangur. Bókin á að enda vel. Krafan
um, að bók endi vel, er sameiginleg drengjum og telpum.