Skírnir - 01.01.1963, Qupperneq 73

Skírnir
Börn og bækur
69
Flestar telpur vilja, að söguhetjan sé á þeirra aldri, því að
þá eiga þær hægast um að setja sig i spor hennar.
Hið sama fegurðargildi hefur ekki jöfn áhrif á drengi og
telpur. Þær heillast meir af hinu blíða, angurværa og unaðs-
lega, en þeir af hinu stórfenglega, hetjulega og dramatíska.
Þau rit, sem sameina þessi listrænu gildi, njóta vinsælda
beggja kynjanna. f stuttu máli mætti e. t. v. draga fram meg-
inmuninn á telpna- og drengjabókum á þessa lund: f drengja-
bókum er baráttuhvötin aðalefnið, en í telpnabókum ham-
ingjuhvötin.
Heiða eftir Jóhönnu Spyri (1880) er ein bezta telpnabók,
sem samin hefur verið, og heldur ávallt vinsældum sínum.
Söguhetjan er lítil telpa, ákaflega góð. Sorgleg og skopleg at-
vik skiptast á og náttúrulýsingar eru lifandi. Lína langsokkur
eftir Astrid Lindgren er líka ágæt bók fyrir telpur, sem eru
að komast af ævintýrastiginu. Kofi Tómasar frænda eftir
Harriet Beecher Stowe kom út 1852. Þetta er skáldsaga, sem
vekur samúð með blökkumönnum og talar máli þeirra. Nú
er hún aðallega kunn sem unglingabók og er talsvert lesin
af drengjum, en mikið af telpum. Þessi bók skilur eftir djúp
áhrif hjá öllum börnum, sem lesa hana, og er tilvalinn lestur
á þeim árum, þegar þau fara að gera hærri kröfur til persónu-
lýsinga og leggja raunsærra mat á manngildið.
Við kynþroskaaldurinn breytist bókasmekkur telpna hlið-
stætt því, sem gerist með drengjum. Nú taka við bækur handa
unglingstelpum. Aðalsöguhetjan er venjulega stúlka á þeirra
reki eða nokkru eldri, hún stundar einhverja atvinnu, um-
gengst bæði konur og karla. Á síðustu áratugum hefur orðið
mikil breyting á högum kvenna og aðstöðu þeirra í þjóðfélag-
inu. Ung stúlka, sem nú er að vaxa upp, þarf að afla sér
starfsmenntunar. Höfundum telpnabóka hefur líka orðið ljóst
smám saman, að stúlkur vilja ekki einungis lesa um skólalíf,
heimilislíf og ást, heldur líka um ungar stúlkur, sem hrjóta
sér leið til starfsframa. Má hér til nefna bækur, sem fjalla
um hjúkrunarnema og flugfreyjur. Flugfreyjubækumar em
í mörgu hliðstæðar flugkappabókum drengja. Flugfreyjan