Jón á Bægisá - 01.12.2010, Blaðsíða 30

Friedrích Schleiermacher — Martin Ringmar
vegna virðingar sinnar fyrir hinu framandi og vegna miðlandi eðlis síns, sé
þjóð vorri ætlað að sameina allar gersemar erlendra vísinda og lista í stóra
sögulega heild sem verði varðveitt á þýzkri tungu í miðbiki Evrópu, þannig
að hver og einn megi njóta (eins fullkomlega og hreint sem einungis fram-
andi manni er kleift) með aðstoð tungu vorrar, alls hins fegursta sem í
tímanna rás hefir framleiðzt.
Þetta virðist vera, á heildina litið, hið sanna sögulega markmið þýðing-
ar; og þannig er hún stunduð hjá oss um þessar mundir. Þessu markmiði
getur einungis hin eina aðferð þjónað, sú sem fyrst var til umræðu. Eigi
hefir verið reynt að leyna vandkvæðum þessarar aðferðar, en listin verður
að læra að sigrast á þeim eftir því sem unnt verður. Drjúgur áfangi er að
baki, en meira er framundan. Margar tilraunir og æfingar verða hér að
fara á undan áður en fáein stórbrotin verk geta fæðzt, og margt sem upp-
haflega er vafið dýrðarljóma mun seinna hörfa íyrir öðru verðugra. Hve
vel einstakir listamenn hafa þegar annars vegar sigrazt á erfiðleikunum og
hins vegar sniðgengið þá, má vera af margvíslegum dæmum ljóst. Og þó
að á þessum akri starfi einnig þeir sem eru gæddir miðlungs hæfileikum,
þá óttumst vér eigi að þeirra erfiði valdi verulegum spjöllum á tungu vorri.
Því ljóst er að tungumál sem hefir veitt þýðingum svo mikið svigrúm, mun
einnig búa yfir sérstöku málsviði, ætluðu þýðingum, þar sem margt leyfist
er hvergi annars staðar mundi sjást. En hver og einn sem reynir í umboðs-
leysi að koma slíkum nýjungum á framfæri má búast við litlu eður engu
fylgi; og þegar vér viljum eftir ákveðinn tíma, en þó ekki of stuttan, loka
bókum, þá getum vér treyst aðlögunarhætti tungunnar um að hafna því
sem er eðli hennar framandi og sem þjónaði einungis stundarþörfum.
Þó megum vér eigi horfa framhjá að margt fagurt og kjarngott sem
hefir komið inn í málið, hefir þróazt eður verið bjargað úr gleymsku vegna
þýðinga. Vér tölum of lítið og mösum hlutfallslega of mikið; og því er ekki
að neita að ritmál vort hafi einnig um nokkurt skeið þróazt í þá átt, en að
þýðingar hafi átt verulegan þátt í því að koma knappari stíl aftur til vegs og
virðingar. Ef koma mun sú tíð að opinbert líf vort þróist annars vegar í átt
að dýpra og málfarslega æðra samræðuformi og hins vegar veiti hæfileikum
ræðumannsins meira rými, þá þurfum vér ef til vill eigi lengur á þýðingum
að halda til frama tungunni. Megi sú tíð koma áður en vér höfum af reisn
gengið allan þýðinganna mæðuhring!
Martin Ringmar, háskólanum í Lundi, íslenskaði.
28
á jSayáiá- — Tímarit um rýðingar nr. 14 / 2010