Skírnir - 01.04.2013, Qupperneq 11

SKÍRNIR
BLINDINGINN
9
Til hvers þarf ég bók,
er blaðar vindur í laufi?
Og orðin ég þekki, sem þar eru hvísluð,
og þyl þau í hljóði.
Og feigðin, sem fer um blómanna reit,
mun aldrei augu mín finna.
HINN ÓKUNNI
Ég veit.
Ævi austurríska skáldsins Rainers Maria Rilke má skipta í tvo nokk-
urn veginn jafna hluta við aldamótin 1900, þannig að menn geta
valið um hvort þeir vilja frekar eigna hann nítjándu öld eða hinni
tuttugustu, en hann fæddist árið 1875 í Prag og lést í Sviss í árslok
1926, fimmtíu og eins árs að aldri. En þessi hálfa öld sem hann lifði
einkenndist af miklum sviptingum og umskiptum jafnt á sviði
stjórnmála sem bókmennta og lista, og fór hann engan veginn var-
hluta af því en gekk í gegnum ýmis skeið í átt frá rómantík nítjándu
aldar til módernisma hinnar tuttugustu. Og einkennandi fyrir Rilke
var ákveðið rótleysi sem varð til þess að hann eirði yfirleitt ekki
lengi á sama stað og allra síst í fæðingarborg sinni Prag í hjarta Evr-
ópu, heldur flakkaði staða í milli en átti þó til að doka lengur við í
ákveðnum löndum og sökkva sér niður í menningu og tungu þeirra,
svo sem hann gerði í Rússlandi og á Norðurlöndum þar sem honum
fannst hann vera heima hjá sér.
En það var þó einkum Parísarborg sam gat talist fastur viðkom-
ustaður í flökkulífi Rilkes þar sem hann gegndi jafnvel um hríð fastri
stöðu sem einkaritari og ævisöguritari myndhöggvarans mikla,
Auguste Rodins. En Parísarvistin varð endaslepp á árum fyrri
heimsstyrjaldar, er frönsk yfirvöld áttuðu sig á því að Rilke, sem
þegn Habsborgara, væri í tölu óvina og gerðu búslóð hans þar í
landi upptæka og seldu á uppboði (að frátöldum þeim handritum
sem rithöfundinum André Gide tókst að koma undan). Rilke sjálfur
var hinsvegar munstraður í hinn keisaralega her Austurríkis, enda
hafði hann verið sendur í herskóla í æsku, og þjónaði föðurlandinu
í skjalasafni hersins. I stríðslok hafðist hann við í Munchen og loks