Skírnir - 01.04.2013, Page 40

38
VILHJÁLMUR ÁRNASON
SKÍRNIR
bendi til að yfirgnæfandi meirihluti þjóðarinnar sé sama sinnis; í
þriðja lagi sýni yfirlýsingar á Alþingi og áskoranir sem forseta bár-
ust frá einstökum þingmönnum að vilji meirihluta alþingismanna
væri að slík þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram (Yfirlýsing forseta Is-
lands 2010).
I síðara tilvikinu var aðdragandi málsins allt annar. Þingið hafði
samþykkt samningana með yfirgnæfandi meirihluta atkvæða og
skoðanakannanir gáfu skýrt til kynna að drjúgur meirihluti þjóðar-
innar vildi að samningarnir yrðu samþykktir. Samt sem áður kýs
forsetinn að horfa framhjá þessu í rökstuðningi sínum og vísar ein-
ungis í vísbendingar um fylgí fyrir því að málið verði lagt í þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Nú gerir hann það að meginatriði rökfærslunnar
að víðtæk samstaða þurfi að vera um að málinu ljúki með atkvæða-
greiðslunni á Alþingi. Hann hefur síðan þrennt til marks um að svo
sé ekki:
I fyrsta lagi hlutu tillögur um þjóðaratkvæðagreiðslu verulegt fylgi á
Alþingi, tæplega helmingur þingmanna úr fjórum stjórnmálaflokkum
greiddi þeim atkvæði.
I öðru lagi hafa rúmlega 40.000 kjósendur formlega óskað eftir að þjóðar-
atkvæðagreiðsla fari fram um hið nýja frumvarp eða um fimmtungur kosn-
ingabærra manna.
í þriðja lagi benda skoðanakannanir til að meirihluti þjóðarinnar vilji að
hún komi að endanlegri afgreiðslu málsins. (Yfirlýsing forseta Islands 2011)
I raun felst í yfirlýsingu forsetans að þar eð „þjóðin fór með lög-
gjafarvald í Icesave málinu“ fyrir hans tilstuðlan með fyrri synjun
málsins, þá hljóti hann að vísa nýjum samningum aftur til þjóðar-
innar, óháð ágæti þeirra og burtséð frá því hve mikil samstaða hafði
myndast um þá á löggjafarsamkundunni:
Grundvallaratriðið sem hlýtur að ráða niðurstöðu forseta, hvað sem líður
kostum hinna nýju samninga, er að þjóðin fór með löggjafarvald í Icesave
málinu og ekki hefur tekist að skapa víðtæka sátt um að Alþingi ráði nú
eitt niðurstöðu málsins. (Yfirlýsing forseta Islands 2011)
Þessi afstaða er sérlega bagaleg því að lögggjafarsamkundan hafði
ástundað óvenju vönduð vinnubrögð í aðdraganda samninganna
sem forsetinn synjaði í febrúar 2011. Þingmenn stjórnar og stjórn-