Skírnir - 01.04.2013, Side 41

SKÍRNIR
VALDIÐ FÆRT TIL FÓLKSINS?
39
arandstöðu í fjárlaganefnd unnu vel saman og færustu sérfræðingar
voru fengnir til þess að vinna málið fyrir Islands hönd. Hver einasti
sérfræðingur sem kom að málinu, einnig þeir sem andvígir voru
fyrra samkomulagi, voru sáttir við samninginn, töldu að ekki yrði
lengra komist í viðræðunum við fulltrúa Breta og Hollendinga og að
óráðlegt væri að tefla málinu í tvísýnu með „dómstólaleiðinni".
Ekkert af þessu hafði vægi í rökstuðningi forsetans sem gaf þar með
þau skilaboð til þingsins að fagleg og góð vinnubrögð væru einskis
metin, enda „fari þjóðin með löggjafarvald í málinu“. Þau umhugs-
unarverðu rök að málskotsréttur forsetans sé hvati á þingið að
vanda vel til verka voru þar með að engu gerð.
í kjölfar þjóðaratkvæðagreiðslunnar sendi forsetinn frá sér yfir-
lýsingu þar sem hann útlistaði þá sýn á lýðræði sem bjó að baki
ákvarðana hans um Icesave-samningana. Vert er að rýna aðeins í
þessa yfirlýsingu. Sérstaka athygli vekur eftirfarandi efnisgrein:
Þjóðin hefur sýnt á skýran hátt að hún ræður vel við að leiða flókin mál til
lykta. Samningnum sem lá á borðinu fyrir rúmu ári var hafnað með af-
dráttarlausum hætti. Nú þegar samningur með til muna minni fjárskuld-
bindingum kom til ákvörðunar hlaut hann mikinn stuðning þótt meirihluti
væri á móti. Kenningin um að þjóðin geti ekki farið með lokavald í flóknum
málum hefur því reynst tilhæfulaus. Þjóðaratkvæðagreiðslurnar báðar eru
sönnun þess að beint lýðræði er farsæll farvegur fyrir lausnir á vandamálum
sem eru stofnunum þrautin þyngri. Vonandi mun þessi reynsla móta
lýðræðisskipan íslendinga til frambúðar. (Yfirlýsing forseta Islands vegna
niburstöðu atkvteðagreiðslu um Icesave 2011)
Hér er margt að athuga. I fyrsta lagi sú staðhæfing að þjóðin hafi
ráðið vel við að leiða málið til lykta. Þjóðin réð vissulega við að
mæta í kjörklefann en niðurstaða atkvæðagreiðslunnar leiddi málið
ekki til lykta heldur beindi því í áhættusaman farveg dómsmála.
Hefði atkvæðagreiðslan farið á annan veg eða aldrei farið fram hefði
málið verið leitt til lykta. I öðru lagi er athugunarverð staðhæfingin
um að nú hafi reynst tilhæfulaus sú kenning að þjóðin geti ekki farið
með lokavald í erfiðum málum. Sú staðreynd að þjóðaratkvæða-
greiðsla hafi farið fram um erfitt milliríkjamál er ekki marktæk rök-
semd gegn því viðhorfi að slík mál henti illa sem viðfangsefni
þjóðaratkvæðagreiðslna. Öðru nær; sú staðreynd að þjóðaratkvæða-