Skírnir - 01.04.2013, Qupperneq 47

SKÍRNIR
VALDIÐ FÆRT TIL FÓLKSINS?
45
raun til að lýsa upp viðfangsefnin og öðlast skilning á þeim í ljósi
gagna og röksemda. Þá skiptir meira máli hver hefur máls á ein-
hverju, hvaðan tillaga kemur en hversu góð hún er. I stað þess að
mætast í málefninu er farið inn í huga eða bakgrunn andstæðingsins
og mál hans gjarnan rakið til annarlegra áhrifa eða hagsmuna.
Þessi ríkjandi umræðuháttur í stjórnmálum er líklega ein meg-
inástæða þess að stjórnmálin eru rúin trausti. Ein leið til að leitast við
að bæta úr því er að þingmenn setji sér siðareglur þar sem þeir skýra
það fyrir sjálfum sér og öðrum hverjar meginskyldur þeirra eru.
Ætla má að lærdómsríkt gæti verið fyrir þingmenn að ígrunda
ábyrgð sína og lýsa skilningi sínum á henni opinberlega yfir í siða-
reglum sem eiga upptök sín hjá þeim sjálfum. Það gæti stuðlað að
vitundarvakningu sem væri liður í því að bæta íslenska stjórnsiði og
samræðuskilyrðin á þingi. Annað þungvægt atriði í þessu skyni er
að styrkja faglegar forsendur þeirra ákvarðana sem teknar eru á
þingi. Umræða getur ekki verið málefnaleg nema hún byggi á trú-
verðugum upplýsingum og þingmenn verða að geta leitað til sjálf-
stæðra stofnana og fagaðila sem hafa það hlutverk að afla traustra
gagna um þau mál sem eru til umfjöllunar hverju sinni.
Ein leið til þess að undirbúa mál vel er að leita faglegra umsagna
þeirra sem gerst eiga að þekkja þá málaflokka sem til umræðu eru.
Áþ essu hefur verið nokkur misbrestur hérlendis, einkum í saman-
burði við þau nágrannalönd okkar sem við berum okkur helst
saman við. Ef ég tek sem dæmi þann málaflokk sem ég þekki best,
stefnumótun á sviði lífsiðfræði, þá má nefna að í Danmörku og
Noregi eru starfandi á vegum þingsins öflug landsiðaráð sem hafa
það hlutverk að vera stjórnvöldum til ráðgjafar um stefnumótun á
sviði líftækni og lífvísinda og efla almenna umræðu og upplýsingu
meðal almennings um þessi málefni (Vilhjálmur Árnason 2011:165-
188). Þegar mál á þessu sviði eru í meðförum þingnefnda boða þær
gjarnan í samstarfi við þessi ráð til funda þar sem sitja ásamt þing-
mönnum fulltrúar almannasamtaka, sérfræðinga og fjölmiðla. Þessi
ráð gefa út vandaðar ársskýrslur um tiltekin efni og hafa útbúið
prýðilegt námsefni fyrir grunn- og framhaldsskóla sem eru for-
sendur þess að efla vísindalæsi nemenda og þjálfa þá í rökræðu um
álitamál (Det etiske rád e.d.).