Skírnir - 01.04.2013, Page 128

126
RÓSA MAGNÚSDÓTTIR
SKÍRNIR
Kristins og Þóru við erlend skoðanasystkini sín og þær alþjóða-
stofnanir sem sáu um að breiða út boðskap sósíalismans einnig mjög
áhugaverð, sérstaklega á tímabilinu 1932-1956 þegar fjölmargir
menntamenn um allan heim voru svo heillaðir af sovétskipulaginu
að þeir höfnuðu annars sterkum gagnrýnisröddum á sovéskt sam-
félag. Hjónin Þóra og Kristinn komu víða við og hjónasaga þeirra
býður því upp á leið til að segja mun stærri sögu: Upplifun og
reynsla þessara tveggja atkvæðamiklu einstaklinga verður sett í sam-
hengi við aðdráttarafl og áhrif kommúnismans á innlendum og er-
lendum vettvangi.
Kynjafrœðileg hjóna- og kynslóðasaga
Samband Þóru og Kristins var mjög ástúðlegt, um það ber heim-
ildum saman. Þau færðu hvort öðru oft morgunkaffi í rúmið, Krist-
inn las fyrir Þóru á kvöldin þar til hún sofnaði og þau virðast hafa
lifað í samræmi við jafnréttishugsjónir sínar. Frægt er orðið þegar
Þóra sendi Kristin út í bakarí eftir mjólk og sinnaðist af því tilefni
við Halldór Laxness sem fannst hún sýna manni sínum lítilsvirðingu
(Pétur Gunnarsson 2007: 92; Þóra Vigfúsdóttir 1943). Dagbækur
Þóru vitna skýrt um þetta. Hvað eftir annað vitnar hún í þann styrk
sem hún sækir í ást þeirra Kristins. Eg gríp hér niður í dagbók
hennar 16. september 1945 er hún skrifar: „Nú á ég von á Kristni
[heim frá Svíþjóð] í kvöld og guð veit að ég hlakka til að sjá hann.
Ég vona að trúin á mennina komi til mín um leið — mér hefur alla
þessa viku þótt svo vonlaust að púkka upp á þetta mannkyn og öll
barátta fyrir betri heimi sé þýðingarlaus." Kristinn var kletturinn í
lífi hennar, hann var sálufélagi hennar og hún sótti til hans andlegan
og líkamlegan styrk. Þegar trú hennar á sósíalismann og mennina
stóð völtum fótum treysti hún á Kristin til að færa henni kraft til að
halda áfram að trúa.
I bréfaskriftum sínum minntist Kristinn líka oft á Þóru og lýsti
því sem hún hafði fyrir stafni eða skilaði kveðju frá henni. Bréfrit-
arar til Kristins báðu líka oft fyrir kveðju til Þóru. I bréfi sem Krist-
inn skrifaði sovéska sendiherranum, Sergei Astafiev, 14. október
1970 til að þakka fyrir Lenínorðuna, sem honum var veitt fyrir starf