Skírnir - 01.04.2013, Side 131

SKÍRNIR ÞÓRA, KRISTINN OG KOMMÚNISMINN 129
hefur verið lýst sem líflegri félagsveru og að því leyti var hún ólík
manni sínum sem var alvörugefnari. En víst er að nóg var um að
vera hjá þeim, þeir voru ófáir dagarnir þegar seint var farið á fætur
og seint gengið til náða. Oft var blundað yfir daginn til að vinna
upp svefn eða safna orku fyrir næstu kvöldskemmtun (Þóra Vig-
fúsdóttir: passim).
Kristinn og Þóra voru barnlaus en Þóra átti fósturdóttur, Höllu
Kristjönu Hallgrímsdóttur, sem þau reyndust bæði mjög vel og að
auki má nefna að Sigfús Daðason var kostgangari hjá þeim á fyrstu
árum sínum í Reykjavík og Þóra kallaði hann þá fósturson þeirra í
dagbókarskrifum sínum. Trú hugsjónum sósíalismans litu þau
hjónin á sig sem uppalendur í víðum skilningi og undir lok ævi
sinnar lýsti Kristinn því hvernig þau hefðu í nær fjörutíu ára starfi
sínu sótt innblástur til Sovétríkjanna: „Vonir ykkar, líf ykkar,
málstaður ykkar og markmið hafa verið okkar eigin ... Sovétríkin
voru í okkar huga hið nýfædda barn heimssamfélagsins sem okkur
bar skylda til að vernda" (Kristinn E. Andrésson 1970: 6). Sovét-
ríkin voru þó ekki eina hlutlæga afkvæmi þeirra hjóna, Kristinn E.
Andrésson var oft titlaður faðir Máls og menningar og í minning-
argrein var Þóra sögð móðir félagsins.11
Eg tel að sú ákvörðun að hafa hjónabandið í brennidepli geri
ævisögu Kristins og Þóru sérstaklega áhugaverða út frá kynja-
fræðilegu sjónarhorni. Þó færa mætti fyrir því gild rök að ævi Þóru
einnar og sér verðskuldi sérstaka ævisögu, og í raun ekkert sem
mælir á móti því að það verði einhvern tíma gert, leyfa rannsókn-
arspurningar mínar um hvatir og hugsjónir vinstra fólks, áhrif þeirra
á íslenskan samtíma og tengsl þeirra við útlönd ekki að horft verði
framhjá samtvinnuðu lífshlaupi þessara tveggja áhrifamiklu ein-
11 Sigríður Dúna Kristmundsdóttir (2006: 464) lýsti því hvernig „stefið um
móðurina“ varð greiningarþáttur í ævisögu Ólafíu Jóhannsdóttur: „Miðað við
þá áherslu sem hún lagði á ímynd móðurinnar og móðurhlutverkið má ætla að
þögn hennar vísi til þess að það hafi verið henni á einhvern hátt þungbært."
Móður- og föðurhlutverkin eru svo nátengd hugmyndum um kyngervi og sjálfs-
mynd einstaklinga að það er áhugavert að skoða hvernig og hvers vegna barnlaus
hjón voru margoft titluð foreldrar og þá er það var gert var það greinilega í
virðingarskyni. Sjá einnig Önnudís Grétu Rúdolfsdóttur 1997.