Skírnir - 01.04.2013, Page 145

SKÍRNIR SKÚLI FÓGETI GAT REYKJAVÍK ... 143
lokum tók konungur við. Þetta er Skúli Magnússon og upphaf
höfuðstaðarins. Litla eggið utan um allt saman er nokkur hús rifin
upp á nóinu, ein gata birtist skyndilega hér í villta vestrinu, örlítill
vísir að borg. Þilskip var smíðað úti í Orfirisey, tvö leigð og tvö
keypt. Iðandi rokkar, vefsmiðjur og þófaramylla snerist hér á hálf-
túndrunni á meðan barrok og rókókó gladdi augu og eyru úti í
kornlöndum Evrópu.
Fyrsta konan sem átti hlutabréf var Guðrún dóttir Skúla fógeta
(Hrefna Róbertsdóttir 2001: 22). Svo ég taki frúarvinkilinn á þetta.
Hún fékk það sem heimanfylgju þegar hún giftist. Krökkt er af
sætum fróðleiksmolum og söðullinn sem hún reið í sinn kvenveg
sitjandi kvenveg ... er til.
Fyrir löngu þegar ég bjó á 18. öld í þrjú ár og skrifaði sögu séra
Snorra rímnapoppara á Húsafelli sá ég fæðingarhríðir Reykjavíkur
með augum hans. Snorri orti: „Soltin tík með saurgan krík, hún
Svæluvík.“ Þetta vildi alþýðan heyra og vill enn, ljótt um fram-
kvæmdarvald og bisnissmenn. Mannskæður kynsjúkdómur barst
til Reykjavíkur í upphafi Innréttinganna (Lýður Björnsson 1998:
82). Yfir 20 manns dóu, margir iðnmenntaðir. Það bendir til hins
kæra leiks ásta á svæðinu og lífs í tuskunum. Bjarni Pálsson land-
læknir komst fyrir sýkina. Fræg háðvísa efast ekki um hvaða sýki
þetta var:
Islands góður ábate
af innréttingum beld ég sé,
kominn erfransós, kláði áfé
og kúrantmynt fyrir specie.
Gísli Konráðsson taldi að Snorri hefði ort fyrstu 21 erindin í
Nýjungasálmi, löngu níði eða gamankvæði um nýjungar þessara ára.
Meira í svipuðum dúr var ort um fyrirbærið og Skúla, lofkvæði sem
rætin kvæði. Þegar Skúli var sjötugur var 58 erinda kvæði ort, að
hluta honum til háðungar, höfundarlaust auðvitað, hét Veðurviti.
Blogg þessara ára var skítkast kveðið sem menn mundu létt og lét
þá rokka, fór sem eldur í sinu og skemmti skrattanum. Kláðinn var
annars ekki Innréttingunum að kenna, það var annað fyrirtæki.