Skírnir - 01.04.2013, Page 175

SKÍRNIR
KONUR OG VÖLD f BREIÐAFIRÐI ...
173
Samantekt
Hér hefur valdastaða kvenna í Breiðafirði á miðöldum verið til
umræðu út frá fáeinum dæmum en þau eru fleiri og sum hver al-
kunn. Hinn kunni sagnaritari úr Breiðafirðinum, Ari fróði Þorgils-
son, nefnir t.d. eina konu meðal helstu heimildarmanna sinna,
Þuríði Snorradóttur goða (Islenzk fornrit I 1968: 4). Langamma
Ara, Guðrún Ósvífursdóttir, fékk einnig á sig orð fyrir visku og
skaphörku sem sést m.a. í þeirri mynd sem dregin er upp af henni í
Laxdæla sögu. Af nógu er að taka þegar litið er til breiðfirskra
kvenna þótt hér verði ekki haldið lengra að sinni.
Það sem hefur verið til athugunar eru möguleikar kvenna til
áhrifa í samfélagi sem einkenndist af feðraveldi á hinu opinbera
sviði. Þetta var vissulega ekki tími kvenfrelsis; karlar einokuðu opin-
berar valdastöður og höfðu ýmiss konar lagaleg forréttindi. Innan
fjölskyldunnar voru valdatengsl kynjanna flóknari og dæmi eru um
að konur hafi haft töluverð völd innan stokks sem hafi síðan haft
áhrif á samfélagið allt enda skilin milli opinbers lífs og einkalífs
engan veginn skýr. Hér hafa verið færð rök að því að Guðný
Böðvarsdóttir hafi haft töluverð áhrif á valdasókn eiginmanns síns,
ekki síst á sviði hjúskapartengsla þar sem húsfreyjur hafa haft
svigrúm til að hafa áhrif. Samtímaheimildir eru hins vegar iðulega fá-
orðar um einkasviðið sem er einatt þeim mun meira áberandi í
sögum um fjarlæga fortíð. Þó má finna í samtímaheimildum dæmi
af konum eins og Yngvildi Þorgilsdóttur sem virðast hafa haft heil-
mikið rými til athafna.
Hér hefur verið ályktað að frásagnir af höfðingskonum eins og
Auði djúpúðgu hafi átt sér hliðstæður í samtímanum og þá einkum
meðal kvenna sem voru í svipaðri stöðu og hún. Það kemur hins
vegar ekki fram í frásögn Sturlungu þar sem karlar birtast oftast sem
gerendur en lesendur hljóta þó að velta fyrir sér hvort Sturlungar
hljóti ekki að hafa notið leiðsagnar móður sinnar í æsku, þegar þeir
brjótast til auðs og valda með skynsamlegum ákvörðunum á hjú-
skaparmarkaðnum.
Einnig hefur verið ályktað að ýmsar konur hafi verið umfangs-
miklar á einkasviðinu og beitt áhrifum sínum til að efla stöðu fjöl-