Tímarit Máls og menningar - 01.03.2014, Side 55

Tj a l d a ð u r s k á l i
TMM 2014 · 1 55
æskuna. Sonurinn fretar með teygjubyssu á brennivínsflöskur föður síns en
systir hans krýpur við húshornið og brennandi vinnustofa Örlygs Sigurðs-
sonar geysist inn í málverkið til að lenda þar á árinu 1967.
En Sigurður hefur fleira en ísmeygilegan húmor og hamingju að gefa.
Einnig ólgu og harm líðandi stundar. „Húsið brennur“, er máluð 1999.
Þegar sverfir að fjárhagnum og þau bönd byrja að trosna sem binda saman
fjölskylduna málar Sigurður sjálfan sig og Ingveldi konu sína frammi fyrir
brennandi húsi þeirra. Þessi mynd er í einfaldleika sínum í senn ógnvekjandi
og ægilegt verk. Sársaukinn er nístandi. En málarinn óttast ekkert og málar
umbúðalaust. Það er sem hann vilji segja við okkur áhorfendur sína: Svona
var það. Komdu og sjáðu.
Fyrr á tímum voru skálar höfðingja á Íslandi tjaldaðir. Þar höfum við
líkast til ekki átt síðri menningararf en Íslendingasögurnar. Nú er sáralítið
til af þessum vefnaði annað en slitur á erlendum söfnum, en engu að síður
nóg til þess að hægt er að gera sér hugmynd um handbragðið. En hvílíka
auðlegð ættum við ekki í dag hefði þessi vefnaður varðveist. Við að skoða
málverk Sigurðar Örlygssonar er hægt að skima aftur um aldir til þeirra tíma
er sterklegar myndirnar á klæðunum kölluðust á við sterklegar setningarnar
í Íslendingabók Sturlu Þórðarsonar. Þá ófu Íslendingar í klæði það sem
frásögu var vert. Með persónulegum fjölskyldumyndum Sigurðar Örlygs-
sonar og myndvefnaði fyrri tíma er töluverður skyldleiki.
Þegar Sigurður byrjar að mála fjölskyldumyndröð sína er sem höfðingi
bjóði til veislu og tjaldi skála sinn með hinum besta myndvefnaði. Mér er til
efs að nokkur íslenskur málari, hvorki fyrr né síðar, hafi málað af slíku hug-
Teygjubyssa týnda sonarins – 1998, 120 x 200 cm, olía á striga. Ljósm.: Jón Axel
Egilsson.