Tímarit Máls og menningar - 01.03.2014, Síða 85

TMM 2014 · 1 85
Stefán Steinsson
Heródótusi fylgt úr hlaði
Nóbelsskáldið Ísak Basévis Singer skrifaði sínar bækur á jiddísku. Eitt sinn
var Singer spurður hvaða tilgang það hefði að rita ódauðlegar bókmenntir á
tungu sem tæpast nokkur notaði lengur: Flestir væntanlegir lesendur höfðu
gufað upp frammi fyrir tækninýjungum þeirra þýsku. Ekki man ég hverju
Singer svaraði en sagan er góð engu að síður. Og ég nefni þetta hér í upp-
hafi af því það er líka spurning hvers vegna maður er að þýða stykki eins
og Rannsóknir Heródótusar á tungu sem er kannski deyjandi og menn eru
kannski við það að hætta að nota. Íþróttafréttamenn hafa lengi gengið á
undan með vondu fordæmi og sagt: Þeir eru að gera þetta mjög vel og Hvar
var hann með hendurnar sínar? Stöð tvö hefur alla tíð gengið á undan með
vondu fordæmi og breytt lausamjöll í púðursnjó, hríð í snjóstorm og þaki
heimsins í topp heimsins. Fyrirtæki eru æst að breyta tungunni í ekki neitt,
hætta að tala um Flugleiðir og segja Icelandair, bráðum verður hætt að tala
um Flugfélag Íslands og eingöngu sagt Air Iceland. Og öll vilja þau heita
eitthvað Group. Eftir 100 ár geta engir lesið þýðingu mína nema fræðimenn.
Svarið við spurningunni er því: Það er hrein og bein helvítis árátta og ekkert
annað.
Nú víkur sögunni vestur til Breiðafjarðardala. Þetta ævintýri hófst í raun
og veru á því að ég lét byssuleyfi mitt renna út án þess að aðhafast nokkuð.
Ég hafði fengið byssuleyfi á Akranesi 1985. Þá settist maður í sófasettið
hjá lögreglustjóra, svaraði þremur spurningalistum og var kominn með
byssuleyfi. Einnig voru lesnar myndasögur. Ég hef skotið 4½ rjúpu um
dagana. Þá síðustu skutum við tveir saman. Hún sé rólega til jarðar og var
úrskurðuð látin á staðnum eins og til stóð. Ég seldi haglabyssuna önfirskum
friðflytjanda enda var hipsumhaps hvort skotin vildu yfirleitt koma út úr
henni. Önfirðingurinn flutti nokkra pappakassa fyrir mig í mestu friðsemd
frá Ísafirði til Þingeyrar og vildi byssuna.
Þegar ég gerðist læknir í Búðardal las ég Dægradvöl og fannst ég
fjarskalega illa menntaður. Ég öfundaði Gröndal að hafa getað legið með
byssu úti í móa og skotið fugla milli þess sem hann gluggaði í Hómer á
frummálinu. Nú mátti ekki lengur skjóta hvaða fugl sem var og ég orðinn
byssulaus. Ég sneri mér því að því að læra grísku í staðinn. Það átti betur við
mig en þetta skytterí. Ég vissi aldrei almennilega hvert ég átti að skjóta. Hins