Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2019, Qupperneq 195

ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS194
Landnámslagið
Nú vaknar auðvitað sú spurning hvort ekki þurfi að endurskoða aldur
Landnámslagsins í ljósi þessara upplýsinga. Landnámsgjóskan myndar eitt
mikilvægasta lag gjóskulagatímatalsins og varð til í miklu sprengigosi á
Veiðivatnasvæðinu nálægt upphafi landnámstíðar. Telja verður nokkuð
auðsætt að þörf er á því og það hafa einstöku fræðimenn raunar gert á
síðustu missirum.21 Aldursgreiningin á Landnámslaginu er fengin úr
GRIP kjarnanum. Ljós og dökk gjóskukorn fundust saman í árlagi í ísnum
sem talið var vera frá árinu 871 ± 2. Efnagreiningar á gjóskunni bentu
eindregið til Landnámslagsins.22 Þetta þóttu nokkur tíðindi á sínum tíma
og bundu enda á deilur sem staðið höfðu um aldur lagsins í áraraðir. Síðan
hafa margir haft það fyrir satt að Landnámsgjóskan hafi fallið þetta ár,
sbr. nafnið á Landnámssýningunni í miðborg Reykjavíkur (4. mynd). Ekki
þótti ástæða til að endurskoða ártalið eftir samræmingarvinnu Vinthers
og félaga árið 2006 en GRIP kjarninn, sem landnámsgjóskan fannst í,
er einmitt einn þeirra ískjarna sem GICC05 tímakvarðinn byggist á. Nú,
21 Schmid o.fl. 2017, bls. 56; Guðrún Larsen 2018, bls. 11.
22 Karl Grönvold o.fl. 1995, bls. 149.
Mynd 3. Línuritið sýnir styrk nokkurra efna í NEEM-2011-S1 ískjarnanum frá Grænlandi á tímabilinu frá 937
til 950. Eldgjárgosið kemur fram sem mikill toppur bæði í brennisteini nssS og í klór. Annar toppur kemur fram
í kjölfar Þúsaldargossins svokallaða í eldfjallinu Changbaishan, sem er á landamærum Kína og Norður Kóreu.
Tímakvarðinn er bundinn við Þúsaldargosið en gjóskukorn frá því finnast þarna í ísnum. Myndin er úr grein
Oppenheimers og félaga 2018.