Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2020, Blaðsíða 217

AuðuR AðAlSTEInSDóTTIR
216
á milli trjánna að ég sá ekkert nema stofna og greinar; það var sem græni
liturinn slakaði á innri spennu“.1 Milli trjánna sér hann þó ýmislegt annað.
upplifun hans í gönguferðinni kynnir til sögunnar umfjöllunarefnin sem
tekist verður á við í þessari grein og eru meginþemu í næstu bókum Gyrðis,
ekki aðeins öðrum og þriðja hluta þríleiksins, Suðurglugganum (2012) og
Sorgarmarsinum (2018), heldur einnig smásagnasafninu Milli trjánna (2009)
og ljóðabókinni Nokkur almenn orð um kulnun sólar (2009).
Fyrst gengur málarinn fram á unga konu í rauðri regnkápu, sem situr
í skógarrjóðri og virðist „í djúpri hugleiðslu“, hikar „við að trufla hana
þarna í sameiningu sinni við allífið“ og lætur sér „nægja að stara á hana með
velþóknun nokkra stund“ (Sb. 12). Hann sér einnig för eftir traktor og á
brekkubrún sér hann Sandána og í fjarska stóra jökulá. Yfir öllu gnæfir eld-
fjall þar sem gos er talið yfirvofandi en málarann hefur einmitt „alltaf langað
til að sjá eldgos“ (Sb. 13). Það síðasta sem hann sér áður en hann snýr til
baka eru tvær grafir hlið við hlið; leiði skógræktarmanns og hestsins hans.
Við fáum innsýn í það hversu tamt málaranum er að dvelja í meðvitund um
nálægð dauðans þegar hann segist frekar stunda hugleiðslu þarna „en uppi á
hæðinni þar sem rauðklædda konan hafði verið“ (Sb. 13). Hann verður samt
sem áður eirðarlaus af tilhugsuninni um konuna og fer aftur í rjóðrið en
finnur „til óljósra vonbrigða“ þegar hún er horfin eins og „huldukona“ (Sb.
14). Á leiðinni heim rifjar málarinn upp draugasögu um „að á haustkvöldum
færu þrír menn á dökkum hestum þeysandi inn í dalinn, reiðmenn af öðrum
heimi, og minntu á kollega sína úr Opinberunarbókinni, nema þann fjórða
vantaði“ (Sb. 14). Hann veltir því fyrir sér hvort þetta hafi verið „Skytturnar
þrjár, afturgengnar á þessum ólíklega stað“ og hvort „Dumas, höfundurinn
sjálfur“ hafi verið með í upphafi en „dottið af baki og orðið eftir einhvers-
staðar niðurfrá, jafnvel þar sem hjólhýsabyggðin var núna, og reikaði þar um
villtur í tíma og rúmi“ (Sb. 14–15). Í kjölfarið stígur hann inn í hjólhýsið sitt.
Gönguferð málarans í skóginum verður að ferðalagi „gegnum myrkvið-
inn í eigin sálarlífi“ (Sb. 18). Hann tengir konuna við allífið og gengur jafn-
framt inn í þá hefð að vilja nota hana jafnt sem náttúruna sem fagurfræðilegt
viðfang, í þessu tilviki sjónrænt viðfang. En konan gengur (bókstaflega) út
úr þeirri samsömun og um leið táknar hún, eins og rauði liturinn gefur til
kynna, lífið sjálft sem ekki er hægt að frysta í pastoralískum myndfleti heldur
ferðast stöðugt áfram í ferli sem listamaðurinn horfir á en lætur sífellt ganga
1 Gyrðir Elíasson, Sandárbókin, Akranes: uppheimar, 2007, bls. 11. Hér eftir verður
vísað til blaðsíðutals Sandárbókarinnar í meginmáli með skammstöfuninni Sb.