Úrval - 01.04.1974, Side 11

TILFINNINGAR PLANTNA
9
Ilafa plönturnar meðvitund? Við skulum svara þessari
spurningu með annarri: Hafa öll dýrin vitund?
Ef við samþykkjum, að öll dýr hafi hana, af hverju skyldum
við þá hafna því, að plönturnai hafi vitund?
Ef við höfnum því, að hið lægsta dýr hafi hana, hvar
ættum við þá að setja murkin?
e^a vant^am^l var tek-
* *
* * Þ n
* *
M«skólans
ment Timiryazev (1843
—1920) en hann var
stofnandi rússneska
plöntusál-
fræði. Hafa sovézkir vísindamenn
eitthvað nýtt að flytja um þessa
æsilegu ráðgátu náttúrunnar?
STÚLKA OG BLÓMSTUR
Rödd dávaldsins er lág og
ísmeygileg: „Þú ert að sofna. Það
fer ágætlega um þig í þessum þægi
lega bríkastól, þessu hlýlega her-
bergi. Þú hvílist algerlega."
Drunginn nær algerum tökum á
stúlkunni, og hún lokar augunum.
Tanva gleymir, að hún er enn um-
krin?d af vísindamönnum, verk-
færurn, veröld tilraunastofunnar.
..Þú ert mjög falleg stúlka, Tan-
va. miög, mjög falleg.“
Ósiálfrátt bros lék um andlit
stúlkunnar, það var ekki að undra:
■Pðlilegt andsvar mannssálar við
hrósi. En það sem var undrunarvert
var annað: Hjá stúlkunni í bríka-
stólnum var blómstur í potti, og
gleðibros hennar vakti andsvar
þessa tilfinningalausa blóms.
Mælitæki, sem tengt var aðeins
þessari plöntu, mældi strax þetta
svar.
Stundarfjórðungi síðar var til-
raunin endurtekin. En í þetta sinn
var neikvæðum áhrifum beitt við
sefjun stúlkunnar. „Þú ert úti kápu
laus,“ sagði dáleiðandinn. „Það er
mjög kalt og snjókoma. Þér er ís-
kalt inn að beini.“
Allir sáu Tanyu fara að skjálfa
í frostinu. Og nú sáu líka allir, að
blómið fór ekki varhluta af þessu
áreyti heldur í þetta sinn. Mæli-
tækið sýndi enn áhrif og nú var
eins og blómið færi líka að skjálfa.
Óteljandi dæmi sanna, að lifandi
plöntur, sem eru í nánu sambandi
við manneskju, endurspegla gleði
hennar, ótta, ánægju og reiði —
allar tegundir tilfinninga, sem eru
eðlilegar. jafnvel þótt þær séu vakt
ar með vísindalegum aðferðum,
eins og dáleiðslu.
Benjamin Pushkin prófessor í sál
fræði í Moskvu, sem hefur skipu-
lagt slíkar rannsóknir, segir: „Við