Úrval - 01.04.1974, Síða 18

16
ÚRVAL
Vinnuveitendum er hvarvetna að
verða ljóst, að fólk getur yfirleitt
miklu meira en hið venjulega starf
krefst eða leyfir og allir gera miklu
meira og betur, ef þeim fellur verk
ið vel.
Vinnan má ekki eingöngu vera
ok, sem á er lagt og verður að bera
til að geta lifað, heldur verður fólk
ið að finna einhvern tilgang.
„Að veita starfinu gildi og til-
gang er ekki einungis ábyrgð okk-
ar gagnvart starfsfólkinu," segir for
stjóri, „heldur er það ein hin bezta
leið til hagnaðar.“
Aðgerðir fyrirtækjanna eru að
vísu mismunandi. Sum þeirra
fækka starfsdögum eða reynslu-
stundum. Önnur auka ábyrgðina í
hinum ýmsu starfsþáttum, svo að
verkamenn fá meira að ráða, hvað
þeir gera og hvernig þeir vinna.
Sum fyrirtækjanna endurnýja
alla starfshætti og gera áætlanir
með vilja verkafólksins og ákveða
ákveðin afköst á tilsettum tíma.
Stjórn eins fyrirtækisins orðar
þetta þannig:
„Hugmyndin er sú að móta starf-
ið, svo að hæfi fólki, en ekki öf-
ugt.“
Þessar nýju aðferðir hafa mætt
andstöðu í Bandaríkjunum hjá
nokkrum samtökum starfsfólks og
verkalýðsleiðtogum, sem óttast
mest að missa áhrifavald yfir fólk-
inu.
En nær alls staðar, sem hin nýja
stefna hefur komizt að, er sömu
sögu að segja: Framleiðslumagn hef
ur aukizt, fjarvistum fækkað og
fólkið unir betur. Hugkvæmni og
nýjar hugmyndir varðandi hag-
kvæmni í starfi hafa blómstrað
meira en fyrr meðal þúsunda verka
manna.
Þetta mátti heldur varla seinna
verða.
Árið 1969 kom í ljós við Gallup-
könnun, að þrettán af hundraði
bandarískra verkamanna voru
óánægðir með starf sitt.
Tveimur árum seinna var þetta
hlutfall orðið 19 af hundraði, og
meðal ungs fólks allt að 33 af
hundraði.
í sumum bílaverksmiðjum náðu
fjarvistir á mánudögum 15 af
hundraði.
Einungis þessar fjarvistir kost-
uðu 50 milljónir dollara hjá Gener-
al Motors næst síðastliðið ár (um
4500 milljónir kr.).
Þrátt fyrir atvinnuleysi og þröng
an vinnumarkað hafa uppsagnir
aukizt.
Árið 1971 sögðu 4000 manns upp
í einni af stóru verksmiðjunum, áð-
ur en þeir höfðu lokið eins dags
starfi. Við nokkur færibönd ber
mjög á áfengis- og eiturlyfjaneyzlu,
og skemmdarverk og ryskingar við
vinnu fara vaxandi.
VÁBOÐAR
Hvers vegna hata margir verka-
menn vinnu sína?
Þótt kátlegt kunni að þykja, þá
er þetta vandamál, sem skapazt hef
ur af velsæld.
í meira en hálfa öld hefur í Banda
ríkjunum í meginatriðum verið
fylgt atvinnulífskenningum Frede-
ricks Taylors, prófessors, sem hélt
fram vísindalegri vinnutilhögun.
Samkvæmt þeirri skoðun áttu af