Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1988, Page 56
60
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Norðan við Mávabyggðir er grunn og skerjótt vík, Mávabyggðavík
(37). í vestur af víkinni er lágur, flatlaga hóll, sem hallar til austurs.
Austan á honum eru rústir, kallaðar Papatættur (38).22 Norðan Máva-
byggðavíkur er tangi, sem endar á allháu fuglabjargi, sem heitir Eldriði
(39). Munnmæli herma, að Mensaldur Raben Jónsson hinn ríki, sem
lengst bjó í Papey, hafi gengið fyrir Eldriða í myrkri og týnst.
Norðvestur af Eldriða eru nokkrar smávíkur, sem skerast suður úr
Höjðavík (40), en hún takmarkast að norðan af hárri (29 m) eyju, sem
Höfði (41) heitir.23 Má ganga í hann um lágflæði, en ekki er hægt að
komast upp í hann frá landi nema um einstigi og svonefndan Stiga (42),
sem er hlein (gangur), sem virðist liggja þvert gegnum eyna frá austri
til vesturs. Rák (43) hét einstigi, sem áður var fært mönnum og fé upp
í Höfðann, en er nú hrapað. Vestan í móti er Höfðinn mjög brattur, en
samt grasi vaxinn, með klettanibbum hér og hvar. í Höfðanum er
mikið rituvarp, allmikið lundavarp og talsvert af fýl og svartfugli,
þaðan er útsýni vítt og fagurt.
Vestan við Höfðann er Sölveiði (44), lítil eyja. Þar er lundavarp. Þessi
eyja er landföst nema um háflæði. Grandinn út í SölVeiði heitir Höfða-
möl (45).
Nokkru vestar er allhár hóll, sem gengur í sjó fram á tvo vegu og
heitir Krosshóll (46). Austan í Krosshól, niðri við sjó, er smáhvilft í
klettinn og heitir Ormsbæli (47). Þar glóir á málmlitar agnir (eirkís?) í
berginu. í sóknarlýsingunni frá 1840 er þessi staður kallaður Drekabæli,
og verður nú ekki vitað hvaða fótur er fyrir því, en eldra er Ormsbæli
eða Ormabæli en þessu svari, því að Olavius kallar staðinn Ormebæle
og segir um hann eftirfarandi sögu (í þýðingu K.E.):
Um orminn eða drekann á þessum stað hafa menn annars fyrrum
haft þá hugmynd, að hann hafi legið á þessu gulli í Ormabælinu,
þangað til Hollendingur nokkur, Kumper að nafni, tók til að skjóta
á hann með fallbyssum til þess að ná í fjársjóðinn, og við það neydd-
ist ormurinn til að flýja, fyrst til Ormaskers, síðan inn í Hamars-
fjörð, þar sem talið er að hann hafi sest að fyrir fullt og allt og komi
í ljós fyrir óvæntum tíðindum, eins og ormurinn í Lagarfljóti og
skrímslið á Hvammsfirði í Dalasýslu, og fyrir þá sök þora menn
22. Daniel Bruun kallar þær Paparústir. Enn fremur talar hann um Papavík á austanverðri
cynni. Grunsamleg nöfn, þar sem heimild hans hlýtur að vera Gísli í Papcy, sem þessi
örnefnaskrá vcrður einmitt rakin til, cn Papcyjarsystkin kannast ckki við þessi nöfn.
23. Á sjókorti nefndur Kallhöjdi, en Gústaf í Papey kannast ekki við það nafn annars
staðar að. Sigríður Gísladóttir scgir Karlhöjdi.