Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1988, Blaðsíða 72

76
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
„og var þá skógur milli fjalls og fjöru“.21 Um papa er engu bætt við
nema því að enn jleiri hlutir en bækur, bjöllur og baglar hafi eftir þá
fundist. Ekki hefur Sturla búið þetta til að ástæðulausu. Þykir mér lík-
legast, að Sturla hafi þekkt rit Theodoricusar og enn fleiri hlutir sé
runnið frá nonnullis utensilibus í því riti. Papafrásögn Sturlu væri þá sam-
bræðsla úr Islendingabók og Theodoricusi. Vera má að skýra megi eitt
einkennilegt atriði einmitt með því að Sturla hafi Theodoricus fyrir
framan sig. Svo einkennilega bregður við, að hann fellir niður úr
íslendingabók eitt mjög merkilegt atriði, nefnilega það að paparnir færu
á brott, af því að þeir vildu ekki vera hér við heiðna menn. Ekki var þó
svo margt um papana vitað að gustuk væri að halda ekki öllu til haga,
sem fyrir lá. Einhverra hluta vegna hefur Sturla hafnað þessum fróðleik
íslendingabókar. Og ég sé enga aðra ástæðu en þá, að hann hafi hér
verið undir áhrifum frá Theodoricusi. Af því að þetta atriði stendur
ekki í riti hans, hefur Sturla einnig fellt það niður. Þetta kann að virðast
lítið sannfærandi, en í svipinn verður ekki komið auga á annað líklegra.
Ef til vill hefur þögn Theodoricusar alið á einhverri tortryggni, sem
Sturla hefur borið í brjósti viðvíkjandi þessu atriði, t.d. að honum hafi
fundist sem enginn gæti verið til frásagnar um það, hvers vegna papar
fóru.
Athugun Sturlubókar leiðir til þeirrar niðurstöðu, að hún bæti alls
engu, sem neins virði er, við papafrásögn Ara í íslendingabók. Þvert á
móti fellir hún niður merkilegt atriði. Um Hauksbók Landnámu, sem
Haukur lögmaður Erlendsson ritaði einhvern tíma á fyrstu þremur ára-
tugum 14. aldar, er hægt að vera fáorður. Hann tekur upp papafrásögn
Sturlubókar óbreytta en bætir þcssu við um papahlutina, sem fundust :
„það fannst í Papey austur og í Papýli“.22 Sjálfsagt hefur Jón Jóhannes-
son rétt fyrir sér þegar hann segir að Haukur hafi bætt þessu við eftir
munnmælum eða ályktun. Hvort heldur er, er sem sagt vant úr að
skera, en hér koma örnefni fyrst til greina í sambandi við papa. Það er
framlag Hauks, hvers virði sem vera kann, en annars hefur hann ekkert
til mála að leggja, sem varla var að vænta.
Áður en með öllu er skilist við Landnámabækur, verður að geta þess,
að þær (Sturlubók og Hauksbók) nefna papa á einum stað í öðru sam-
bandi en hér hefur komið fram:
21. ísl. fornrit É, bls. 36.
22. Ibid, bls. 32.