Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Side 176

176
Um hinn íslenska Faust
Pau fara í dansi fljótt í hring,
svo að fötin skvettast alt um kring,
því að ei var fótur fúinn.
Hjer finnur hver maður að rangt er ort og að úr því má bæta með
tveimur pennadráttum, með því að strika út að í 2. og 3. vísuorði. Regl-
an um því að og þvi, svo að og svo á sjer sem kunnugt er enga stoð í
núverandi máli, enda hefur fjöldi rithöfanda hana að engu. En þýðand-
inn hefur heldur kosið að kveðandi brjálaðist í fjöldamörgum stöðum
(jeg hef talið upp undir 70), en að einn stafkrókur fánýts lögmáls liði
undir lok.
Sú vegsemd að halda uppi rími lendir oft og einatt á lítilsigldustu
og áhersluminstu orðum málsins. í setningum eins og »sú fegurð er næsta
fásjeð«, »á sjálfan upprisudaginn« eru orðin er og á svo áherslulaus sem
nokkur samstafa getur verið. Og jeg sje ekki að það geti heitið fallega
kveðið að færa þvílík orð úr stað og dubba þau til að bera rím. Pýð-
andinn gerir það þráfaldlega, t. d. sú fegurð næsta fásjeð er (2609),
sjálfan upprisudaginn á (921), Tyrkjalöndum fögrum fjarri í (862), mjer
ei far þú frá (1700), fornum sögum endir á (4449). Skuld rímsins er
goldin í sviknu silfri; í stað þeirrar gleði að heyra hljómmikil og áherslu-
rík höfuðorð setninganna falla hvert að öðru, fær lesandinn máttlaus orð
í röngum stað og með rangri áherslu. Pað er mikill munur á rímvali
frumritsins og þýðingarinnar í dæmum sem þessum:
»Nun gut, wer bist du denn?« »Ein Teil von jener Kraft,
d.ie stets das Böse will und stets das Gute schaffu.
»En herm þá, hver þú ert.« »Nú, hluti af afli því,
sem, gjarnt á illverk, góðverk sífelt ratar í« (1335—6).
»Und Gretchen?« »Sitzt nun unruhvoll,
weiss weder, was sie will noch soll,
denkt ans Geschmeide Tag und Nacht,
noch mehr an den, der’s ihr gebracht*.
»Og Grjeta?« »Situr óró í
°g engu botnar vitund í,
en hyggur skrautið án hvíldar á
og hann, sem það er komið frá« (2849—52).
Og beri menn setningar eins og: og sjá hve viska fyrri alda er
(572), hjer glóð í þokuslæðum er (3921), í lofti bylur æfur er (3936)
saman við: zu schauen wie vor uns ein weiser Mann gedacht; hier leuchtet
Glut aus Dunst und Flor; wie rast die Windsbraut durch die Luft, þá
sjest, að hin máttlitlu <?r-rím, sem þýðingin er full af (sjá t. d. bls. 146
eða 248 — 9), draga oft þann háskalega dilk á eftir sjer, að einu litlausu
er er ætlað að fylla sæti hálfu mergjaðri og veigameiri sagna.
tað verður heldur aldrei talið glæsilega ort, að nota endingar í
rími, eins og víða er gert, t. d. vonirnar: þar 1093, frumritið: við 1222,
óbyrjur: þur 3989, heimspekin: vin 2751 (en aftur vísindin: sinn 1062).