Andvari - 01.01.1976, Blaðsíða 30

28
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
Sigurður reifar síðan málefni háskólans í heild, en leggur í tillög-
unr sínum að vonum megináherzlu á íslenzk fræði, því að þar standi
háskóli vor að sumu leyti afar vel að vígi. „Islendingar, sem nerna þau
fræði við aðra háskóla, hafa kennslunnar lítil not, af því að hún er
miðuð við útlendinga, verða að læra margt, sem þeir kæra sig ekki
um síðar (t. d. forndönsku við Hafnarháskóla), en geta tekið próf alls
ókunnir síðari alda sögu og bókmenntum. Hér eiga þeir kost á beinni
braut og geta verið lengra komnir, þegar þeir taka próf. Fyrir útlend-
inga, sem leggja stund á norrænu, getur eins vetrar dvöl í Reykjavík
orðið notadrýgri en 2—3 vetra nám við annan háskóla, því að þeir læra
rnálið sífcllt og án þess að vita af. — Auk þess bíður þessa háskóla starf,
sem ekki verður annars unnið. Frá honum ætti að berast lifandi skiln-
ingur á íslenzkum fornritum, því að hér og hvergi annars staðar eru
þau skilin af alþýðu manna og þáttur í lífi hennar. Undir eins og
Reykjavík verður byggileg af húsnæðissökum, munu streyma hingað
erlendir stúdentar. Þeir eiga að bera héðan þekkingu og ást á landi
og lýð, og getur það orðið oss giftudrjúgt í viðskiptum vorum við
aðrar þjóðir. En mest er þó hlutverk háskólans inn á við. Vísindastarf-
semi í íslenzkum fræðurn er undirstaða fræðslu almennings. Er ekki átak-
anlegt að hugsa sér, að bókmenntir vorar eftir 1400 skuli vera svo órann-
sakaðar, að ekki verður komið upp yfirliti yfir þær handa alþýðuskólum?
Kennslan í íslenzkri hókmenntasögu nemur staðar 500 árum aftur í tím-
anum. Hér vantar ekki áhuga á þjóðlegum fræðum rneðal almennings.
Engin fræðsla er betur þegin. En það er alþýðukennurum um megn að
sækja efni þeirrar fræðslu í skjöl og handrit. Vísindamenn og rithöfundar
eru þar nauðsynlegir milliliðir. En þjóðleg menntun hefur sjaldan verið
oss nauðsynlegri en nú sem jafnvægi móti erlendri gelgjumenningu. Sá
styrkur og sú leiðbeining, sem þjóðinni gæti verið að slíkri menntun á
erfiðum tímum, verður varla metið til fjár.
Nafnið Heimspekisdeild er flutt til Danmerkur frá Þýzkalandi og
síðan hingað eins og fleira. Það hefur aldrei verið heppilega valið. Það
a hvergi vel við, og sízt hér, þar sem hvorki er hugsanlegt né æskilegt, að
véi kennum í þeirri deild líkt því eins margar greinir og aðrar þjóðir. Ef
vér breyttum nafni og kölluðum hana Þjóðfræðadeild eða Fræðadeild,