Andvari - 01.01.1976, Blaðsíða 67

andvari
SIGURÐUR NORDAL
65
nefndist Handritamálið og íslenzka þjóðin, og er þetta upphaf hennar: „Það
kann að virðast ótímabært að rita nokkuð um handritamálið einmitt nú,
þegar senn er von á áliti hinnar „sérfróðu" dönsku nefndar, sem sett var til
þess að athuga rökin með því og móti, að handritunum verði skilað. Það
hefur líka verið þegjandi samkomulag meðal Islendinga að láta vera sem
hljóðast urn málið af sinni hálfu, hafa biðlund með nefndinni og lofa henni
að starfa í friði. En þegar tilmæli koma frá Danmörku að fá umsögn íslend-
ings um viðhorf hans til málsins á þessu stigi, er skylt að verða við þeim.
Ef satt skal segja, hýst ég varla við, að nefndin uppgötvi neinar staðreyndir
eða röksemdir, sem áður eru ókunnar. Annars bíður það síns tíma að ræða
álit hennar. Hér verður í rauninni einungis drepið á þær hliðar handrita-
málsins, sem nefndin mun áreiðanlega ekki fjalla um að neinu ráði. Þau
atriði munu ekki þykja nógu áþreifanleg til rannsóknar — og samt eru þau
eigi að síður meginatriðin og mergurinn málsins. —
Dr. jur. Stephan Hurwitz, prófessor í Kaupmannahöfn, hefur nýlega
látið í ljós skoðun sína á þessu máli í ferðaminningum frá íslandi (Politikens
kronik, 28. júlí). Hann bendir að vísu á ýmsar skynsamlegar og raunhæfar
ástæður fyrir því, að handritin eigi að vera þar niður komin, sem þau verði
að mestum og heztum notum. En það, sem framar öllu hefur skorið úr urn
niðurstöðu hans, eru bein kynni hans af íslendingum, hinni einlægu og
ahnennu ást þeirra á bókmenntum sínum og hvers virði þessi handrit eru
þjóðinni. Hann segir m. a.: „Hér er ekki um lögfræðilegt úrlausnarefni að
ræða, heldur fyrst og fremst, hvað sé sögulega réttlátt og eigi sér styrkust rök
í mannlegum tilfinningum. Annars vegar er áhugi örfárra danskra sérfræð-
higa að halda í handritin, hins vegar almenn ósk íslenzku þjóðarinnar, að
þessi dýrmæti fjársjóður hennar verði fluttur aftur til heimkynnis síns. Þann-
]g er málið í raun og veru vaxið, og það ætti ekki að vera eins örðugt fyrir
E^ani að skera úr því og sýnzt getur í fljótu bragði. Allur vandinn er sá að
nieLa hið stórvægilega meira en hið smávægilegaA
Danskur fræðimaður hefur andmælt þessu og talið það lítt sæmandi
jafn frábærum lögfræðingi sem prófessor Hunvitz að meta mannlegar til-
finningar til röksemda í slíku máli.
En mér er nær að halda, að flestum, ef ekki öllum Dönum, sem hafa
koniið til fslands á síðari árum, hafi farið líkt og prófessor Hurwitz, hvernig
5