Andvari - 01.01.1976, Blaðsíða 62

60
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
urður, gamall formaður MenntamálaráSs, skyldi ganga í liS meS þeim
Máls og menningar mönnum, en Jónas beitti sér um þessar mundir fyrir
eflingu MenningarsjóSs og aukinni starfsemi MenntamálaráSs og fyrir
samvinnu ráSsins og stjórnar ÞjóSvinafélagsins um bókaútgáfu, og skýrir
hann frá þessum áætlunum í Andvara 1940 í grein, er nefndist Hin nýja
bókaútgáfa. I þeirri grein rekur hann gang mála frá því er lögin um
MenntamálaráS og MenningarsjóS voru sett 1928 aS frumkvæSi bans, og
gagnrýnir hann þar nokkuS störf SigurSar sem fyrsta formanns ráSsins,
hann og félagar hans hafi aS vísu staSiS aS útgáfu nokkurra merkra rita,
en ekki markaS ákveSna stefnu, of mikilli tilviljun veriS háS, hvaS út var
gefiS, og sala ritanna síSan ekki tekizt sem skyldi. Þessu hugSist liann nú
kippa í lag meS nýrri skipan útgáfumálanna og starfsemi Menntamála-
ráSs í heild, og dró hann enga dul á, aS efling ríkisútgáfunnar var hugsuð
sem andóf gegn vaxandi umsvifum útgáfufélagsins Máls og menningar.
Saman við þetta blönduðust átök milli ýmissa listamanna og Mennta-
málaráðs. Þeim þótti sem ráðsmenn kynnu ekki að meta nýjar stefnur,
svo sem í málaralist, og listamenn væru við styrkveitingar látnir gjalda
stjórnmálaskoðana sinna. Loks komu byggingarmál háskólans einnig við
sögu, en Jónasi fannst framlag sitt til þeirra ekki hafa verið metið aS verð-
leikum.
SigurSur dróst nú inn í þessi átök öll, og varð úr mikil ritdeila vorið
1942, sem fyrr segir. SigurSur birti greinar sínar í Morgunblaðinu, en
Jónas sínar í Tímanum. Þessi deila varð mjög persónuleg, eins og oft vill
verða, þegar upp úr sýður með gömlum félögum, en þeim Sigurði og
Jónasi hafði fyrr á árum verið vel til vina, og vitnar ekki sízt um það ræða
sú hin fagra, er Sigurður flutti fyrir minni Guðrúnar Stefánsdóttur, konu
Jónasar, í fimmtugsafmæli hans 1. maí 1935 og prentuð var í ritinu Jónas
Jónsson frá Hriflu, ævi hans og störf, Reykjavík 1965. Sú ræða er perla,
er skína mun löngu eftir að óvægin rimma þeirra SigurSar og Jónasar
hefur gleymzt.
I formála 1. bindis Flateyjarhókar, er gefin var út í fjórum bindum
á árunum 1944—45, segir SigurSur svo m. a.: „Afskipti inín af útgáfunni
eru svo til komin, að einn af kostnaðarmönnum hennar bað mig ineð
stuttum fyrirvara að vera í ráðum um hana, en tók það skýrt fram uni