Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1889, Page 66

jarðar, sem getur verið svo fjarska margvíslegt; pau
pyrftu að sjá með eigin augum aðgreiuingu kans, hverffíg
liinn grýtti er, livernig hinn sendni og hinn ffjóvsami.
Yíða hagar svo til, að eigi er liægt að sýna hraun, eða
pað, sem kallast brunninn jarðvegur, eins og hann kem-
ur fyrir í náttúrunni, en petta rnætti hæta upp með
pví, að hafa ýmislega lagaða hraunsteina við skólasafn-
ið; pá er pó hægt að veita sjer á íslandi. Börn ættu
jafnframt að komast 1 skilning um sambandið milli
undirlags jarðvegarins og hans sjálfs, eptirtekt ætti að
vekjast á liverri sprungu, gili eða glufu, sem væri 1
jörðina, svo að hörnin gætu sjeð útlit peirra. Helztu
hergtegundir, sem land vort samanstendur af, ætti að
kenna að pekkja, pær eru ekki svo margar, pað parf
engan steinafræðing til pess, pað parf engau grasafræðing
til pess að pekkja sóley frá fííli eða gorkúlu frá hrossa-
punti. Safn af öllum íslenzkum bergtegundum ætti að
vera við hvern skóla. ]pað er mikið unnið, pegar börn
eru farin sjálf að safna og ákveða bergtegundir á leið
sinni til og frá skólanmn, eptirtekt peirra vekst svo á
pví, sem fyrir augun ber, og pau fara smátt og smátt
að geta skilið í myndun jarðvegarins, í pví hvernig
steinarnir leysast sundur fyrir álirif vatnsins og hjálpa
til að mynda jarðveginn. A íslandi hagar víðast svo til
að allt petta má sýna í grenndinni kringum skólann.
Bergtegundirnar eru svo fáar, að pað er auðvelt að
ákveða höfuðdeidir peirra, án pess nokkrar undirdeildir
peirra purfi að rugla fyrir. í fyrstu ætti náttúrlega
engin tilraun að vera gerð til pess að útskýra uppruna
hergtegundanna, pað er nóg að börn geti pekkt, að
pessi vissa bergtegund heitir basalt, og hin móberg o.
s. frv.; eigi ætti heldur að reyna í fyrstu að gera skilj-
anlegt, að hið núverandi útlit landsins og ásigkomulag
er framhald margra breytinga-, og að pað sjálft breytist