Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1951, Page 41

TÓMAS GUÐMUNDSSON
21
hefir verið gefið í skyn, og að nokkru
kom í ljós í tilvitnunum úr kvæð-
unum, þó að stiklað hafi verið á
stóru, þá er sá boðskapur ýmsum
uieginþáttum slunginn.
Skáldið er eldheitur ættjarðar-
vinur, glöggskyggn á gildi þjóðlegra
uienningarverðmæta, og boðar þjóð
sinni heilbrigða föðurlandsást og
Pjóðrækni. Hann er jafn eldheitur
unnandi frelsis og mannréttinda, og
Pví heldur hann einnig hátt á lofti
1 kvæðum sínum logandi kyndli
Peirra hugsjóna þjóð sinni til vakn-
jngar 0g leiðsögu. Hann mælir t. d.
h hennar alvarlegum varnaðarorð-
^na, er hann segir í „Ávarpi Fjall-
konunnar11 (17. júní 1950);
Þá er þín hamingja
ef hvorki má
heift né hyggja flá
hug þinn vinna.
Varast því að kveðja
þeim vopnum hljóðs,
er leita banablóðs
bræðra þinna.
þessar ljóðlínur beina huga
esandans að því, sem er djúpstæðast
' júkvæðum og lífrænum boðskap
þessarar bókar skáldsins: — Sú
sunnfæring hans, að eigi mannkynið
a finna leið út úr núverandi ó-
S°ngum, þá verði það að hafna efnis-
yggjunni, sem hefir leitt það út á
re ilsti§u, og leiða í staðinn til önd-
^egis mannúðar- og manngildis-
enningar kristilegrar lífsskoðunar;
etta segir hann kröftuglega í eftir-
arandi ljóðlínum úr „Hátíðaljóðum
restaskólansu:
Og treystum því, sem hönd guðs
hefur skráð:
bverju fræi, er var í kærleik sáð,
býr fyrirheit um himnaríki á jörðu.
Hver heilög bæn á vísa drottins náð.
Og skyldum vér ei ógn og hatri
hafna
fyrst hjálp og miskunn blasir öllum
við
í trú, sem ein má þúsund þjóðum
safna
til þjónustu við sannleik, ást og frið.
Þetta er kjarninn í þeim grund-
vallandi og tímabæra boðskap, sem
Tómas Guðmundsson flytur þjóð
sinni í þessari nýju kvæðabók sinni.
Og þar sem sá boðskapur er klæddur
í óvenjulega fágaðan og listrænan
búning máls og ljóðforms, þá talar
þessi boðskapur skáldsins bæði til
heila og hjarta lesandans, til skyn-
semi og listhneigðar þjóðarinnar.
Óneitanlega rækir Tómas Guð-
mundsson því vel spámannlegt hlut-
verk hins mikla skálds: Að halda
hátt á lofti fyrir þjóð sinni björtu
blysi hinna æðstu lífssanninda og
manndómshugsjóna, en slaka þó eigi
til um strangar kröfur ljóðlistar-
innar.
Sæmir svo vel að skilja við skáldið
á einum hátindinum í þessari bók
hans láta skáldið kveðja lesandann
með niðurlagsorðunum úr síðasta
kvæði hennar, samnefnt henni, sem
jafnframt er eitt allra fegursta
kvæði hennar:
Og geiglausum huga ég held til móts
við haustið, sem allra bíður.
Og sefandi harmljóð hins helga
fljóts
úr húminu til mín líður.
Eins veit ég og finn að það fylgir
mér
um firrð hinna bláu vega,
er hníg ég eitt síðkvöld að hjarta þér,
ó, haustfagra ættjörð míns trega.