Tímarit Máls og menningar - 01.12.1974, Blaðsíða 66

Tímarit Máls og menningar
varð það aldrei. Hann las sér ekki til um sósíalisma. Með'an liann vann sem
prentari, varði hann frístundum sínum til veiðiferða. Hann var mikill veiði-
maður og góður samningamaður.
— Stefán Jóhann Stefánsson hefur þú þekkt frá Akureyri?
— Það var upp úr fundinum í Bárunni, að Stefán Jóhann Stefánsson fór
í framboð. Ég stakk upp á því við Ólaf Friðriksson, að hann færi í framboð
í Eyjafjarðarsýslu, en þá töldust Siglufjörður, Ólafsfjörður og Dalvík til
hennar. Við vildum hætta á framboð, þótt við ættum þar ekki enn fylgi.
Stefán Jóhann fór þá í fyrsta framboð sitt.
— Kynntist þú þeim róttæku menntamönnum, um þetta leyti, sem voru við
nám erlendis, Héðni Valdimarssyni, Stefáni Péturssyni, Brynjólfi Bjarna-
syni og Einari Olgeirssyni?
— Já, ég þekkti þá alla saman. Héðni kynntist ég ekki mikið persónulega,
en hann var mikill ákafamaður. Hins vegar þekkti ég Stefán, Einar og Bryn-
jólf vel á þessum árum og um það leyti, sem Kommúnistaflokkur Islands
var stofnaður.
— Hvenær var Félag ungra kommúnista stofnað?
— Ætli það hafi ekki verið stofnað einhvern tímann á árunum 1922 til
1926. Ég var kominn norður á Akureyri, þegar það fór að starfa.
— En þú hefur haldið við kynnum þínum við vinstri menn í Alþýðu-
flokknum?
— Við, sem stóðum vinstra megin, vorum sannfærð um, að svo merkileg
tímamót væru að verða í Rússlandi, að við þyrftum að fylgjast nákvæmlega
með þróun mála þarlendis, jafnvel þótt rússnesku kommúnistarnir kynnu að
vera brokkgengir. Þar var verið að gera fyrstu tilraunina til að koma á fót
því þjóðfélagi, sem Marx og Engels höfðu sagt fyrir. Af mínum sjónarhóli
séð er hún enn það merkilegasta, sem sprottið hefur upp úr baráttu verka-
lýðsins, alveg skilyrðislaust. Rússnesku kommúnistarnir hafa alið þjóð sína
upp í allt öðrum hugsunarhætti en þeim, sem uppi er í Vestur-Evrópu.
VI
— Hvað lagðir þú fyrir þig, þegar þú hvarfst aftur til Akureyrar?
— Árið 1922 keypti ég hálfa Prentsmiðju Odds Björnssonar á móti Sig-
urði syni Odds. Oddur, sem þá var ekki heill heilsu, bauð mér að vera með
í kaupunum að hálfu á móti Sigurði, því að ég væri eldri og reyndari en
hann.
— Gafstu út bækur?
192