Tímarit Máls og menningar - 01.12.1974, Blaðsíða 96

Tímarit Máls og menningar
söng þegar mærin lá á bæn. Onnur saga segir frá nunnu, sem hafði þami sið
að hverfa til klefa síns að afloknum miðdegisverði og læsa að sér. Reglusyst-
ur hennar, sem bjó í næsta klefa, þótti þetta háttalag undarlegt og tók að
njósna um hana með því að leggja eyru við þunnan vegginn, sem aðskildi
klefana. Hún heyrði þá oft undarleg og grunsamleg hljóð, sem varð til þess,
að hún sótti einn daginn abbadísina, sem skipaði nunnunni að opna klefann,
hvað hún gerði á stundinni, en ekkert grunsamlegt var að sjá. Nokkru síðar
ágerðust hljóðin, svo að nágranninn boraði gat í vegginn, og næst þegar
hljóðin heyrðust, gægðist hún í gegnum raufina og sá þá, hvar nunnan var
að fremja svívirðingu með fögru ungmenni. Abbadísin og allar nunnurnar
voru nú kallaðar að raufinni og svo fór, að nunnan var ákærð og játaði þeg-
ar henni var hótað pyndingu, að hún hefði átt vingott við incuba nokkurn.
' Önnur nunna játaði sama athæfi, en kvað incubann hafa lieimsótt sig í gervi
Sylvanusar biskups. Sú játning var tekin góð og gild.
Lögfræðingar gerðu mun á sekt kvenna, sem orðaðar voru við incuba. f
fyrsta lagi voru þær, sem sóttust eftir ástaratlotum incubanna, í öðru lagi þær,
sem voru undir álögum norna og móttóku incuba sína í vímu álaganna, og í
þriðja lagi voru þær, sem incubarnir nauðguðu. Fylgilag við incuba var tal-
ið hórdómi svívirðilegra, þar eð djöflarnir voru ómennskir og samfarir við
þá töldust því til bestialitets, þ. e. samfara við skepnur, en við slíku athæfi
voru þung viðurlög í kirkjulögum alla tíð. Guðfræðingar og lögfræðingar
töldu verur þessar staðreynd allt fram á 18. öld. 1725 taldi einkalæknir Lúð-
víks 15, að incubar væru „ímyndun, draumafyrirbrigði og oft aðeins upp-
diktun kvenna, sem reyndu að fela syndir sínar með þesskonar fantasíum .. .
stundum notuðu nunnur þvílíkar sögur til þess að hylma yfir ólifnað sinn ...“
Þegar kemur fram undir miðja öldina, töldu lærðir menn incubana einskær-
an tilbúning og ímyndun, einkum ógiftra kvenna og meyja og þó sérstaklega
nunna. Um það leyti var tekið að tala um klaustrin sem gróðrarstíur þess
háttar hjátrúarfyrirbrigða. Heimildir eru um incubafaraldra í ýmsum
klaustrum fyrrum og það var eðlilegt, að djöflarnir birtust einmitt þar, sem
kynferðislegt hungur klaustrafólksins hlaut að taka á sig andstæða mynd við
flekkleysishugsjón klaustranna. Niðurbæling hvatanna og sektarkenndin tók
þar á sig hina afskræmislegustu mynd, og því hreinlífari og guðhræddari sem
systurnar voru, því hryllilegri varð sú mynd, sem niðurbældur og dulvitaður
losti þeirra tók á sig í draumum þeirra. Nærtækasta skýringin á þeim tímum,
á þessum fyrirbrigðum, var ofsókn djöfulsins eða sérlegra útsendara þess
Vonda.
222