Tímarit Máls og menningar - 01.12.1974, Page 75

Helgimyndir og myndbrjótar
sóknir hafa verið gerðar vegna áhuga manna á klæðinu, en þar hefur margt
komið fram, sem styður eindregið þá skoðun að klæðið sé ósvikið, en ekkerl
á hinn bóginn sem sanni hið gagnstæða. Klæði þetta er í eigu Savoyættar-
innar og hefur verið vandlega geymt í einni af höllum ættarinnar í Tórinó og
fágætt að það hafi verið haft til sýnis; síðast mun það hafa verið sýnt píla-
grímum 1933. En nú er í ráði að undirlagi páfa, að það verði sýnt í sjón-
varpi, svo að bæði trúaðir og vantrúaðir megi sjá dýrð „þeirrar ásjónu, sem
klæðið geymir“, eins og páfi komst að orði. Skipuð hefur verið nefnd níu
vísindamanna til að rannsaka nú klæðið á nýjan leik, áður en það kemur á
skjáinn í páfagarði. Ætla þeir meðal annars að ganga úr skugga um það,
hvort dökku blettirnir á líndúknum séu blóðblettir og þá hvort þar sé um
mannsblóð að ræða. Ekki verður þó þeirri aðferð beitt við aldursgreiningu á
því sem nú þykir öruggust og nefnd er geislakolsaðferð, því hún er sögð munu
eyðileggja stóran hluta klæðisins. Þessi helgi dómur og hin furðulega ráðgáta
hans hlýtur því enn að vekja menn til íhugunar og spurnar.
Hvað að baki býr þessum áhuga kaþólsku kirkjunnar á því herrans ári
1973 að beina athygli heimsins að þeim hlut, sem einn virðist ætla um skeið
að standa af sér háð og spott raunsærra trúleysingja sem telja sig hafna yfir
hégiljur og hjátrú forfeðranna, er mér hulið. Ilin síðari ár hefur þó hin sama
kirkja losað sig við gamla dýrlinga sem sýndust ekki lengur verðugir þess að
skipa sess með liinum heilögu, þar sem sögulegur uppruni þeirra reyndist
nokkuð óljós og varð oftast rakinn aftur til forkristilegra vætta og goð-
magna. En ósjálfrátt leitar hugurinn nú á jólum aftur til þeirra alda er helgir
dómar og dýrlingamyndir skipuðu veglegan sess í kristinni guðsdýrkun, þótt
uppruni hinna helgu mynda væri oftast allóljós og þau kraftaverk sem þeim
voru eignuð ættu sér etv. jarðneskari skýringar en falslausir heittrúaðir til-
hiðjendur þeirra töldu. I manneðlinu virðist búa djúpstæð hneigð eða þörf
lil að auðsýna hinu hulda, leynda valdi lotning, því valdi er menn fá ekki
skilið, en skynja þó að baki sköpunarinnar og opinberast fáum útvöldum á
hrifningarstundum lífsins, í leiðsluástandi eða í mystískri hugljómun. Helgir
menn, sjáendur og trúarbragðahöfundar hafa ef ekki þegar í þessu lífi þá
eftir dauða sinn dregið að gröfum sínum pílagríma og tilbiðjendur; að eign-
ast líkamsleifar slíkra Guðs vina var hverri krislinni kirkju í hinum fyrri sið
ómetanlegur fengur, og þekkjum vér það vel úr sögu vorrar eigin kirkju.
Allt sem tengt var lífi Krists, Maríu Guðsmóður, lífi postulanna og fyrstu
píslavottanna var kristnum mönnum sem hefðu þeir öðlazt hlutdeild í heil-
agleik þessara gengnu dýrlinga; hinir helgu dómar urðu sem brú milli
201