Skírnir - 01.01.1963, Page 49
Skirnir Um refsingar 45
einungis réttlætanlegar, ef þær hafa bætandi áhrif á siðgæði
hins seka.
Eins má geta þess, að telja má mjög ólíklegt, að refsingar
bæti menn í flestum tilfellum. Mundi þetta því leiða til þess,
að miklu færri refsingar yrðu taldar réttlætanlegar en þær,
sem lögin almennt leggja á menn. Menn yrðu að gleypa
þetta sem afleiðingu þess að telja siðhótakenninguna hina
einu réttlætingu refsinga.
Niðurstaða þessara bollalegginga er þá í stuttu máli sú, að
rangt sé að skipa sér í flokk með öðrum hvorum, gjaldstefnu-
manninum eða nytjastefnumanninum. Allt það, sem nytja-
stefnumaðurinn bendir á, hefur nokkurt gildi sem réttlæting
refsinga, en við lendum á villigötum, ef við teljum eitthvað
eitt, svo sem siðbót hins seka, einu gildu réttlætinguna.
Aftur á móti hefur gjaldstefnumaðurinn það til síns máls,
að við mundum tæpast tala um refsilöggjöf og skylda hluti,
svo sem skólareglur, sem studdar eru refsingum, ef kerfið
byggðist ekki á því, að reynt væri eftir megni að refsa ein-
ungis þeim, sem brotið hafa lögin eða reglurnar og kallast
því sekir. En sekt er mjög misjafns eðlis, og ekki er öll réttlát
refsing fyrir siðlaust athæfi. Þannig er réttlát refsing manna,
sem erlendis brjóta lög til framdráttar máli þeirra, sem vilja
algera kjarnorkuafvopnun. En það er fjarri lagi, að af því
leiði, að við hljótum að fordæma atferli þeirra frá siðrænu
sjónarmiði.