Skírnir - 01.04.2000, Blaðsíða 93
SKÍRNIR LÖGIN SEM SUNGIN ERU VIÐ VÍSUR ÍSLENDINGA
87
bergisfélagi Jónasar á Garði, var að líkindum meðal þeirra sem
tóku þátt í söng Islendinga í Hjartatjarnarhúsum sumarið 1835.
Hann var lipur söngmaður og gekk um líkt leyti á fund Weyses
og söng fyrir hann öll sálmalög sem hann kunni, en Weyse vann
um þær mundir að útsetningum á íslenskum sálmalögum.15 Páll
fluttist heim árið 1840 og Benedikt Gröndal, sem var í Bessa-
staðaskóla 1842-1846, segir frá því í Dægradvöl að þeir skólapilt-
ar hafi lært af Páli mörg lög, m.a. við ljóð Jónasar. Tilgreinir
Benedikt þar á meðal „Hvað er svo glatt“ án þess að segja nokkur
deili á laginu.16 Vitað er að „Hvað er svo glatt" var mikið sungið
á seinni hluta 19. aldar og þegar það kom í fyrsta sinn út með lagi
á nótum, árið 1877, var um lag Weyses að ræða.17 Aður er nefnt
að Matthías Þórðarson, sem var fæddur árið 1877, kannaðist ekki
við annað lag við Vísur Islendinga en lag Weyses.
Jónasi var annt um að „vísur“ hans væru sungnar, annars „kom-
ast þær aldrei inn hjá alþýðu,“ skrifaði hann eitt sinn (KG 31 b
V). Honum varð að ósk sinni að því er snerti þessar vísur.
Franska lagið, sem hann valdi til að yrkja við, var greinilega mjög
þekkt og vinsælt. Eins og sjá má hafa kynni Jónasar af menning-
arstraumum samtíðarinnar í Evrópu ekki aðeins leitt til þess að
hann hleypti nýju blóði í íslenskan skáldskap heldur jafnframt í
íslenska söngmennt.
Þó að lag Weyses sé fyrir löngu orðið órjúfanlegur förunautur
Vísna íslendinga væri samt rétt að sýna Jónasi þá rækt að halda
upphaflegu lagi til haga og raula það öðru hverju, eitthvað líkt því
sem við álítum að það hafi hljómað í Hjartatjarnarhúsum sumarið
1835.
Hér verður að lokum birt ein af elstu útgáfum lagsins, úr
áðurnefndri útgáfu í París 1843. Vegna aldurs og útgáfustaðar má
gera sér vonir um að þessi gerð sé ekki fjarri upprunanum. Höf-
15 Brautrydjendur, þrjár sjálfsœvisögur, útg. Vilhjálmur Þ. Gíslason, Reykjavík
1950, bls. 54 (í Endurminningum Páls Melsteðs).
16 Benedikt Gröndal, Dœgradvöl, Reykjavík 1965, bls. 42 og 67.
17 Söngvar og kvœði, útg. Jónas Helgason, 1. hefti, Reykjavík 1877, bls. 4.