Skírnir - 01.04.2000, Blaðsíða 228
MYNDLISTARMAÐUR SKÍRNIS
Tálbeitur norðursins
hannes LÁRUSSON myndlistarmaður hefur á undanförnum árum skapað
sér sérstæðan myndheim með útskornum tréverkum sem byggja á því að
tefla markvisst saman alþýðlegu handverki og alþjóðlegum listhugmynd-
um, skírskotunum í íslenskt þjóðlíf og erlendar listastefnur, nútíð og þá-
tíð, táknmyndum lágmenningar og hámenningar. Sjálfur hefur listamað-
urinn látið að því liggja að skýringin á samstuði svo ólíkra hugmynda-
heima í verkum sínum kunni að liggja í þeirri staðreynd, að annars vegar
sé hann alinn upp við forneskjulega búskaparhætti í Flóanum framan af
aldri, og hins vegar hafi hann stundað framhaldsnám í myndlist við
Whitney Program í New York á blómatíma hugmyndalistar þar á bæ um
og upp úr 1980. Hann sé með öðrum orðum alinn upp bæði í íslenskum
torfbæ og alþjóðlegri konseptlist.
Hannes er fæddur árið 1955. Að loknu námi hér heima stundaði
hann framhaldsnám í myndlist í New York og Kanada, þaðan sem hann
lauk mastersprófi í greininni árið 1988. Þá er Hannes með B.A.-próf í
heimspeki frá Háskóla Islands. Hann hefur víða komið við á tuttugu ára
listferli sínum og raunar fengist við flest form og miðla myndlistar: mál-
verk, teikningar, ljósmyndir, textaverk, skúlptúr, innsetningar, mynd-
bandsverk og gjörninga, en síðasttalda listmiðilinn, gjörninginn, hefur
Hannes notað meir en flestir íslenskir myndlistarmenn. Eitt af sérkenn-
um myndhugsunar Hannesar er það hvernig hann nálgast sýningarrým-
ið, hvernig hann gerir það að hluta af verkhugsun sinni. Flest verka hans
samanstanda af mörgum einingum, eru samsett einingaverk í mörgum
hlutum sem oft þekja heilu fletina, veggi, loft eða gólf eftir atvikum.
Þótt aðferðafræði Hannesar sé af margvíslegum toga, þá snýst inntak
verka hans í meginatriðum um tvo grundvallarþætti, annars vegar sam-
band myndmáls og menningarlegs bakgrunns okkar og hins vegar sam-
band myndmáls og tungumáls. Verk hans endurspegla þá hugmynd að
merking listaverks sé ekki staðbundin, þótt tilurð þess sé það reyndar.1
Staðbundin menning og goðsagnir
Verk Hannesar og afstaða hans til listarinnar bjóða upp á ýmsar vanga-
veltur um eðli og inntak hugtaka á borð við þjóðlega list og þjóðmenn-
ingu. Listamaðurinn hefur ekki látið sitt eftir liggja í úttekt á eymenning-
arlegri sérstöðu okkar og „sérstökum tilvistarskilyrðum Islendings sem
býr við staðbundna menningu og þessa einangrun sem fylgir því að búa í
1 Sjá viðtal við Hannes Lárusson í Morgunblaðinu, 28.4. 1990.
Skírnir, 174. ár (vor 2000)