Skagfirðingabók - 01.01.1967, Blaðsíða 85
í HEGRANESI UM ALDAMÓT
Verzlun var slæm á Sauðárkróki, danskir menn áttu allar verzlanirn-
ar, þar til Kristján Gíslason frá Eyvindarstöðum í Blöndudal hóf þar
verzlun nokkru fyrir aldamót. Var hann lengi nefndur Kristján „borg-
ari," duglegur maður og slunginn kaupmaður. Gránufélagsverzlun
þeirra Tryggva Gunnarssonar, Einars Ásmundssonar í Nesi o. fl. var
löngu orðin aldönsk selstöðuverzlun. Hygg ég, að vægilega hafi verið
sagt frá því, hvernig Gránufélagið fór út um þúfur, ef til vill réttast
að ausa þær minningar moldu, frekar en reyna að ldóra yfir afglöpin
eða réttara sagt mistökin. Þegar pöntunarfélag Skagfirðinga var stofn-
að, var faðir minn með í þeim samtökum og ég held í stjórn þess, að
minnsta kosti fór hann oft á fundi samtakanna árin 1890-1900. Það
var tilgangur félagsins að kaupa vörur, svo sem rúgmjöl, hveiti, kaffi,
sykur, hrísgrjón, steinolíu o. m. fl. Var aðallega keypt af Louis Zöllner
í Newcastle, kom hann oft sjálfur á skipi sínu. Greitt var með sauðum,
hrossum o. fl. afurðum, síðar rjómabússmjöri. Engin eða mjög lítil á-
lagning var á vörurnar, kostnaður lítill, og menn fengu vörurnar með
nær því innkaupsverði.
Meðan faðir minn bjó, verzlaði hann við kaupfélögin, eftir því
sem mögulegt var, en annars verzlaði hann við Gránufélagið. Þar var
vinur hans, Stefán Jónsson, verzlunarstjóri, ætíð nefndur Stefán faktor,
höfðinglegur maður í sjón og reynd, ákaflega gestrisinn og virðulegur
maður. Sigurður, bróðir Stefáns, bjó á Reynistað, og var heimili
hans og konu hans, Sigríðar Jónsdóttur frá Djúpadal, talið fremsta
heimili í Skagafirði að öllum myndarskap og framförum. Ég kom oft
að Reynistað og var ætíð tekið þar vel. Þar var skilarétt okkar Hegra-
nesinga, og fór ég þangað í réttir, eftir að við komum út eftir. Reyni-
staður er stór jörð, átti þá mest heiðalönd ofar Staðarhrepps. Þangað
rákum við hross og sauðfé á afrétti. Var fagurt uppi á Staðaröxl, ég
reið þangað einu sinni, er við komum úr stóðrekstri um Jónsmessu eða
heldur fyrr í júní. Við fórum ætíð Molduxaskarð, er bratt upp að
fara í skarðið, svo rákum við suðvestur í dali þá, sem þar eru bak við
Staðaröxl. Var gaman að fara þessar ferðir í vorblíðu, engu síður en
fram í Guðlaugstungur og Svörtutungur frá Mælifelli.
í Hegranesi var ekkert félag, er við komum þangað, en Sigurður
Eiríksson regluboði kom þangað 1902 og stofnaði þar Good-Templ-
83