Jón á Bægisá - 01.12.2010, Síða 69

Úr Stylistique comparée du frangais et de l’anglais
dulda merkingu einn og sér en tengist skilaboðunum samt sem áður á
leynilegan hátt. Titlana er þá einungis hægt1 að þýða ef samhengið er þekkt
og þarf að nálgast þá í lokin. Þetta er óbrigðult dæmi um útskýringu.
Sá stílfræðilegi útdráttur sem titlar einkennast af er eiginlegur í eðli
tungumáls og því er ljóst að oft þarf að beita brigði við þýðingu þeirra eða
jafnvel aðlögun. Hér verða nefnd nokkur gagnleg dæmi og má sjá að það
sem við á er samt sem áður ekki augljóst nema fyrir þá sem þekkja efni
þeirra bóka sem taldar eru upp hér: Hollow Triumph. Cháteau de Cartes
[Spilahöllin]; WutheringHeights: Les Hauts de Hurlevent [Fýkur yfir hæðir]
(Hérna er tilfærsla á leikhljóði sérnafnsins); Fatal in My Fashiotr. Cousu
de fil rouge [Ofið rauðum þræði] (orðaleikur um „tísku“, fjallar um glæp
sem framinn er hjá hátískuhönnuði); The Man with My Face\ Comme
un frére [Sem bróðir] (saga um tvífara). I nútímatitlum virðist vera mjög
algengt að fella brott hluta af málshætti eða venjubundnu orðatiltæki sbr.
„Eins og í sjálfu sér“, o.s.frv.; Le GrandMeaidnes [Hinn mikli Meaulnes]:
The Wanderer, Out of the Past of Greece and Rome: Tableau de la vie
antique [Mynd af hinu forngríska og rómverska lífi] (nafnorðatilfærsla);
BlackboardJungle: Graine de violence [Ofbeldi í veganesti] (Mynd um unga
afbrotamenn); Le compteur est ouvert [Mælirinn er fullur]: Twice Tolled
Tales; Mixed Company: De toutpour faire un monde [Ekki eru allir eins];
Thicker than Water: Les liens du satig [Blóðbönd]; Figure it outforyourself!:
C’est le bouquet! [Þetta kórónar allt!]; An Alligator Named Daisy: Coquin de
saurien [Prakkaraeðlan], o.s.frv.
Forsíðufyrirsagnir2 dagblaða
Forsíðufyrirsagnir í dagblöðum, í enskumælandi löndum sérstaklega, eru
fremur nærtæk dæmi um það sem krefst oftast útskýringar, ekki einungis
með samhenginu heldur fyrst og fremst með meta-málvísindalegri3
þekkingu: óbeinar menningarlegar, stjórnmálalegar, sögulegar vísanir,
dægurmál, o.s.frv. Óbein vísun í Mussolini, til dæmis, hlýtur að vera falin
í viðurnefninu: César de Carnaval [Karnivalkeisari] (brigði4 sem beitt er á
hugtakið carnaval, þar af leiðandi sirkusinn, hringleikahúsið, afsteypurnar
1 Dæmi um brigði, þ.e. neikvæð setning í frumtexta er jákvæð í marktexta, sbr. n’est donc
possible que (er því ekki mögulegt nema).
2 Manchette þýðir „stór fyrirsögn í blaði".
3 Ekkert orð er til á íslensku yfir métalinquistique. Méta er eitthvað sem er „yfir“ eða „æðra“,
hugsanlega væri hægt að þýða „yfirmálvísindi" eða „æðri málvísindi", en hér er kosið að
halda méta óbreyttu og nota sem forskeyti fyrir framan „málvísindi".
4 „Brigði" er hér þýðing á MOD sem er stytting á modulation.
ffásr á'HSayáiá'— Ég kann að i>ýða; það kunnið þið ekki.
67