Jón á Bægisá - 01.12.2010, Blaðsíða 70

Jean-Paul Vinay &Jean Darbelnet -AslaugAnna Þorvaldsdóttir
eða sagið; orðaleikur um sawdust, sem er einnig notað til að fylla tusku-
brúður.)
Túlkun forsíðufyrirsagna í enskum og amerískum dagblöðum veltur
nær eingöngu á aðstæðunum og röð stílfræðilegra hefða, tiltölulega ný-
legum, sem í senn hafa tilhneigingu til að koma lesandanum á óvart, spara
pláss og segja sem mest með sem fæstum prentstöfum. Út frá stílfræðilegu
sjónarmiði eru þessar forsíðufyrirsagnir ekki beinlínis tengdar menntun
okkar því þær mynda jaðartungumál1 með sínum eigin hefðum, og hef-
ur það skapað tilefni til nokkuð sérstæðra rannsókna.vl“ En það er við
hæfi að greina frá þessum forsíðufyrirsögnum2 í leiðinni, í fyrsta lagi þar
sem þær valda þýðandanum töluverðum vandræðum og því næst vegna
þess að þær endurspegla mjög sérstæðan meta-málvísindalegan skilning
á skilaboðunum, sem hefur tilhneigingu til að hafa mikil áhrif á frönsku
dagblöðin og einkum kanadísku dagblöðin vegna hins ríkjandi orðstírs
ensk-amerískra fjölmiðla. Þannig eru forsíðufyrirsagnir kanadísku íjöl-
miðlanna oftar en ekki einungis meira eða minna heppileg aðlögun sam-
svarandi enskra forsíðufyrirsagna.
Hérna eru nokkur dæmi um forsíðufyrirsagnir, fylgt eftir með tilraun
til þýðingar, sem stundum er aðeins nánari skýring:3
(i) SOLID CLUES IN MURDER CLAIMED: L’affaire de l’avenueX: La
police serait sur une piste importante. [Málið í X breiðgötu:4 Lögreglan kom-
in á rétta slóð]. (2) SOVIET CLOSE GAP IN AIR POWER RACE: Les
Soviets rattrapent leur retarddans la course aux armements aériens. [Sovétríkin
vinna upp töf í kapphlaupinu um flughergögn]. (3) PORTTO GET NEW
GRAIN FACILITIES: [De\ nouvelles installations [sont] prévuespour la ma-
nutention des grains dans le port [de Montréal]. [Ný aðstaða er fyrirhuguð
fyrir kornbirgðageymslu í höfninni í Montréal]. (4) EXPORTS HOLD
UP AGREED: Le gouvernement accepte l’embargo sur les envois d’armes.
[Ríkisstjórnin samþykkir útflutningsbann á vopnasendingar]. (5) PORT
DARWIN, ALLIED NAVAL BASE, TARGET: L’aviation japonaise bom-
barde la base navale de Port Darwin. Qapanski flugherinn varpar sprengjum
á flotastöðina í Port Darwin]. Hér tapast hugtakið allié [bandalag]. Hægt
1 Þýðíng á langue marginale.
2 Hér er „þessum forsíðufyrirsögnum" bætt við setninguna til að leggja áherslu á hvers
verið er að vísa til, og í staðinn sleppt að þýða elles (þær).
3 Samkvæmt Vinay og Darbelnet er explicitation aðferð sem felur í sér að koma inn í mark-
niálið nánari útskýringum scm gefnar eru í skyn í frummálinu, en birtast þó í samhengi
eða kringumstæðum.
4 Xá frönsku vísar í eitthvað óþekkt og ónefnt. Hér er þýtt orðrétt til að fram komi mun-
urinn á ensku fyrirsögninni og þeirri ffönsku.
68
r/ .íföay/já - Tímarit um þýðingar nr. 14 / 2010