Jón á Bægisá - 01.12.2010, Qupperneq 113

Sendibréf um þýðingar (1530)
xxvii Mér fannst mjög erfitt að þýða þessa setningu en vona að mér hafi tekist að koma
efni hennar til skila. I enskum þýðingum sem ég hef til viðmiðunar er orðalagi og
setningaskipan mikið breytt til að koma meiningunni á framfæri en ég reyndi að
halda mig sem næst orðun Lúthers án þess að setningin yrði allt of kauðsk.
xxviii Lúther notar hér orðið „Sophisterei“ sem má þýða sem sófískar rökræður, en mér
fannst ekki endilega að það lægi fyrir íslenskum lesendum að þar væri um mála-
flækjur eða rökbrellur að ræða svo ég notaði frekar sófískar málaflækjur sem segja
má að sé tvítekning.
xxix Hér gæti Lúther allt eins átt við að gagnrýna, því hann virðist nota orðið „mei-
stern“ ekki bara um að skilja í merkingunni að ná tökum á, höndla, heldur líka um
það að setja sig yfir, vera meistari yfir, sá sem kann betur og telur sig því í stöðu til
að hafa eitthvað um að segja, þ.e. að gagnrýna.
xxx Orðrétt segir hér á þýsku „Es ist bei der Welt kein Dank zu verdienen.“ - Það er
engra þakka að vænta af veröldinni. Mér fannst augljósara að nota orðtækð um
vanþakklæti heimsins sem er fast í íslenskunni um sama innihald.
xxxi Ég breyti hérna yfir í veröld, þó ég hafi áður þýtt „die Welt“ með heimur, því ann-
ars verður ekki ljóst hvort persónufornafnið í framhaldinu vísi til heimsins eða
djöfulsins, en svona verður Ijóst að það er veröldin sem vill hafa þetta svona.
xxxii Ég þýði hér mjög bókstaflega því þarna skiptir öllu máli hvernig Lúther orðar
þetta. Það er þýska málið sem bætir orðinu inn, ekki hann! Þýska tungan krefst
þess og gerir þetta nánast af sjálfsdáðum. Ekki hann!
xxxiii Mér finnst mjög óljóst hérna hvort þýsku orðin „muB nicht“ vísa hérna til þcss að
maður verður ekki eða á ekki. Það verða mismunandi blæbrigði í textanum eftir
því hvort maður velur.
xxxiv Skáletrið nota ég til að aðgreina þýðingu Lúthers úr latínu yfir á þýsku og set svo
íslenska þýðingu í hornklofa. Ég nota gæsalappir hér eins og þær eru notaðar í
textanum í bók Störigs.
xxxv Hér mætti þýða þetta líka með elskaða, þ.e. elskaða María, en mér finnst Lúther
vilja halda sig sem næst talmáli þarna og þá er kæra nær því en elskaða.
xxxvi Ég þýði hérna „toben und rasen“ sem er fast orðasamband í þýskunni sem „ær-
ast og ólmast" sem er nánast orðrétt þýðing, en hefur líka þann kost að skapa
skemmtilegt par sem er stuðlað. Ég var að hugsa um að nota „láta öllum illum
látum“ sem er sama meiningin, en mér fannst þetta einfaldlega skemmtilegra og
hljóma vel.
xxxvii Hér var ég búin að þýða þessa setningu öðruvísi, en breytti því til að koma að þess-
ari endurtekningu á sögninni „að vilja“ sem Lúther notar þarna fjórum sinnum
í einni stuttri setningu. Fyrri þýðingin hljóðaði svona: ... ég ætla ekki að hindra
þá í að þýða á þýsku að eigin geðþótta; en ég vil líka þýða á þýsku, ekki að þeirra
forskrift, heldur eins og ég vil.
xxxviii í textanum stendur þarna „... zum Herzen gehendes“ sem þýðir „sá sem nær til
hjartans", og stóð valið hjá mér um „hjartnæmur" eða ... „sem snertir strengi
hjartans", og valdi ég seinni kostinn vegna þess að mér fannst það vera jafn upp-
hafið og orðalag Lúthers.
xxxix Þýska: „Heller“ sem er forn austurrísk mynt u.þ.b. lA úr fenningi. Ég nota hér eyri
sem þýðingu til að gera það auðveldara fyrir íslenskan nútímalesanda að átta sig á
hvað hann meinar og tel ekki að nauðsynlegt sé að nota mynt þess tíma.
xl Textinn segir „kein falscher Christ" og þar sem ég fann ekkert samsvarandi á ís-
lensku og falskur kristinn maður fannst mér ekki gefa rétta mynd ákvað ég að nota
óheill í trúnni, þótt það sé kannski ekki eins sterkt til orða tekið og í þýskunni.
ájffiœyúá'— Ég kann að þýða; það kunnið þið ekki.
iii