Rauðka : úrval úr Speglinum - 01.06.1944, Blaðsíða 82

Þúfnatilskipun þessi var við líði í ein 60 ár og
átti sammerkt við bannlögin að því leyti, að eng-
um datt í hug að hlýða henni og mátti með sanni
segja, að enginn gróandi væri í landbúnaði vor-
um, nema einmitt þúfunum, sem tilskipunin var
sett til höfuðs. Gætum vér nú á tímum lært sam-
tök af þeim, sem þá voru uppi, og voru allir þegj-
andi samhentir um það að hafa tilskipun þessa
að engu.
Hinn 8. júlí 1837 er merkisdagur í búnaðarsögu
vorri, því á þeim degi var stofnað „Suðuramtsins
Húss- og Bústjórnarfélag", sem nú heitir „Bún-
aðarfélag íslands“. Þó er ekki beint hægt að halda
því fram, að framfarirnar hafi verið stórstígar
fyrst um sinn, en eftir aldamótin fleygir þeim
fram, og getum vér rétt til glöggvunar borið sam-
an pála þá, sem notaðir voru fyrir hundrað árum,
við Pál Zóph., sem nú er, og svo hugsað sér til-
svarandi mun á öllum öðrum sviðum. Eftir stofn-
un félagsins fóru búfræðingarnir smátt og smátt
að herja landið. Fóru þeir sér hægt í fyrstu, eins
og Deildartunguveikin og annað slíkt skaðræði,
en smáfærðu sig upp á skaftið, og þótti íhalds-
sömum bændum nóg um. Þó bar ekki svo mjög á
skaðsemi þeirra meðan þeir unnu fyrir aðra og
þá lítið fyrir hvern, en færi þeir að búa fyrir
sjálfa sig, sást fyrst fyrir alvöru á hrosshófinn.
Er frá þeim tíma sprottið orðatiltækið um bú-
skussa, sem grunaðir voru um að vera búfræðing-
ar: „Ekki er hann nú búfræðingur, en hann býr
eins og búfræðingur“. Að búfræðingunum ekki
tókst að leggja allan búskap í rúst, stafaði ein-
göngu af því, að íslendingar eru nú einusinni
þverhausar og tregir til að fara að annarra ráð-
um. Samt mátti smámsaman sjá nokkurn árang-
ur, svo sem f járkláðann, sem grasseraði hér seint
á síðustu öld, til ómetanlegs tjóns fyrir land og
lýð, og verður óbrotagjarn minnisvarði yfir um-
bótastarfsemi búfræðinganna. Eftir því sem nær
dregur vorum tímum fer minnisvörðunum að
fjölga, og nú líður varla svo ár, að ekki gjósi upp
nýtt óáran í búpeningi vorum, og ein eða fleiri
ótjálgur fylgja gjarna hverjum lagabálki, sem
gefinn er út landbúnaðinum til viðreisnar. Er því
sízt að neita, að þetta er stórum fjölbreyttara en
hjá forfeðrum vorum, sem drápu helzt ekki nema
úr hor, og eins má segja, að Deildartunguveikin
sé betri en horinn að því leyti að sagt er, að það
megi éta kindurnar, en áður voru horkindur ótæk-
ar til matar, nema hvað þær voru gefnar sveitar-
ómögum, sem svo drápust sjálfir úr hor.
Það væri sem sagt synd að segja, að framfar-
irnar hafi ekki orðið stórstígar í landbúnaði vor-
Til kúaeigenda. (XII. 15.)
Nautgriparæktarfélag Akureyrar hefur nýskeð
gefið út reglugerð fyrir starfsemi nauta þar í bæ,
sem prentuð er hér í blaðinu og gæti verið til
fyrirmyndar fyrir mannfólkið. Hefur Kaupvangs-
stræti verið valið sem landamæri milli umdæma
nautanna, og er vel viðeigandi, því að bæði getur
KEA þá litið eftir því, að engar óleyfilegar sam-
göngur eigi sér stað, og eins mun það skipta bæn-
um nokkurnveginn í tvo jafna hluta, svo að naut-
in hafi ekkert upp á að klaga. Eini skugginn á
fyrirkomulaginu er sá, að annar tarfurinn (hér
um, sérstaklega síðustu 25 árin eða svo. Upp úr
aldamótum tóku menn að nota kerrur til flutninga
og um líkt leyti er talið, að menn hafi hætt að
setja salt í eyru á hestum og harðan þorskhaus
undir stertinn, til þess að gera þá viljuga. Seinna
tóku taglhnýtingar að hverfa úr sögunni og eru
nú aðeins tíðkaðir í pólitíkinni, — sama er að
segja um kjaftbönd. Mannúðin- hefur líka sýnt sig
í því, að hrossum hefur yfirleitt stórlega fækkað,
og ein sýsla (N.-Þingeyjar) er komin svo langt í
heimsmenningunni, að vera hrosslaus að heita
má. Jafnframt hefur meðferð og tamning hesta
batnað stórum, og ber það fyrst og fremst að
þakka Daníel, og er skemmtilegt til þess að vita,
að hann er ekki búfræðingur og kollvarpar því
ekki að neinu leyti því, sem áður er sagt um þá.
Leiðinlegt er, að forfeður vorir skuli ekki geta
litið upp úr gröfum sínum á þessum heiðursdegi
búvísindanna og litast um. Er hætt við að karl-
arnir myndu glápa, er þeir sæu jarðræktarlögin
(sérstaklega 17. grein, sem vér að vísu ekki þekkj-
um nánar, en er illræmd), Kreppulánasjóð, Jör-
und, Búnaðarbankann, traktorana og þúfnaban-
ana. Er hætt við, að karlarnir færu að gerast
uppivöðslumiklir innan um alla dýrðina og yrði
líklega að kveða þá niður með skyri frá Samsöl-
unni, ef allt annað brygðist.
Ekki skorti á mannfagnað í tilefni af afmæl-
inu, þrátt fyrir pestir og óáran. Hafði bændum
verið smalað víðsvegar af landinu og auk þess
náðist í þrjá útlendinga og þótti fínt. Ekki vitum
vér enn, hversu margir krossar koma til að falla
í tilefni af afmælinu, eða hvort það verður látið
nægja, að kóngur gefi Jörundi heiðurspening
„fyrir einstakar framfarir í búnaði“.
78