Rauðka : úrval úr Speglinum - 01.06.1944, Blaðsíða 148

Halifaxarbréíiö.
Því hefur lengi verið við brugðið í íslandssög-
unni, hve glaður og reifur forfaðir SPEGILSINS,
Jón Arason, blessaðrar minningar, hafi orðið forð-
um, er honum barst bréfið frá páfa, mitt í þreng-
ingum sínum og barsmíðum við dani, og án þess
að vér höldum, að yfirvald SPEGILSINS í Skafta-
fellssýslu eigi í neinu pólitísku argaþrasi venju
fremur, höfum vér fyrir satt, að hann hafi orðið
engu óglaðri, er honum fyrir skemmstu barst eig-
inhandarbréfið frá Lort Halifax, sem nú er frægt
orðið, þó án viðtakandans tilverknaðar, því hvað
stoðar að fara leynt með hlutina, ef nasvísir blaða-
menn eru annars vegar? En sagan er ekki öll þar
með sögð, því rétt um sama leyti barst yfirvald-
inu orða dannebrogsriddara frá konungi dana, og
er enn óuppklárað hvort hafi fyrri komið, orðan
eða bréfið, sem annars er ekki ómerkilegt atriði,
og væri efni í aðra ritgerð, að svara spurningunni,
hvor höfðingjanna hafi orðið fyrri til að heiðra
yfirvaldið, því sá, sem seinni varð til, hefur auð-
vitað gert það af snobberíi, enda þótt heiðurinn
slysaðist til að koma maklega niður. En þessa
krónólógíu verðum vér að segja skítt með í þetta
sinn, og snúa oss að efninu, sem er að birta ís-
lenzka þýðingu af bréfinu, fyrstir allra blaða.
Hafa önnur blöð ekki getað sargað sér út leyfi til
þessa hjá viðtakanda, en sökum verðleika sinna
hefur SPEGILLINN fengið leyfi, og það meira
að segja Bessaleyfi, til þess að birta bréfið í heild.
Seinna má alltaf hefja ritdeilur um þýðinguna og
væntanlegar prentvillur. Hér er þá plaggið:
p.t. Rómaborg, 20. jan. 1939.
Kæri vinur!
Ja, þú fyrirgefur þó ég ávarpi þig þannig, því
ég þúa guð og góða menn, en þéra andskotann og
Mússólíni. Ég hef nú verið hér í nokkra daga og
þjarkað við hann um það, hvernig við gætum svik-
ið Spán með fullum heiðri, en verður lítið ágengt,
hvorki við hann né tengdasonarmyndina. Sá er nú
kaldur, maður! Þetta var nú annars hreint ekki
meiningin, að fara að tala um heimspólitík við
þig, því hana geturðu lesið í Mogganum þínum,
eða heyrt í vandaða útvarpstækinu þínu, heldur
kem ég nú að efninu. Ég var rétt í þessu að koma
hér heim á hótelið; þá liggur bréf frá konunni,
þar sem kaflinn um vinnukonurnar og dýrtíðina
er með stytzta móti, heldur snérist bréfið alltsam-
(XIV. 4.)
an um Gísla og aftur Gísla. „Hvaða Gísli getur
þetta verið, sem kerlingin er orðin svona forgöp-
uð í?“ hugsa ég, en við nánari lestur kemur það í
ljós, að hann frændi hennar, sem ég kom fyrir á
togara, þegar hann gat ekki orðið þingmaður,
hafði verið á fiskiríi uppi við ísland, en lent þar
í depressjón og strandað með aðstoð veðurstof-
unnar, en bara ekki lent í mannætna og ræningja
höndum, eins og hann hefði gert í Afríku, heldur
í traustum höndum Skaftfellinga, sem drógu hann
á land og veittu honum hverskyns góðgerðir og
fóru Ioks með hann til Gísla, sem kom honum
ósködduðum heim til sín. Já, Gísli minn! Skrifar-
inn minn, sem er hérna með mér og kann alla
sjúrnala og rapportir utanbókar, segir mér, að
enginn hafi meir en þú átt í skipströndum þjóðar
vorrar við Island, síðasta mannsaldurinn, og
skammast ég mín eiginlega fyrir að vera ekki far-
inn að skrifa þér fyrr, en það er nú svona, að ég
er ekki búinn að vera strandaráðherra (sbr. Her-
mann) nema í tæpt ár, og eins og þú veizt, hefur
ekki linnt þessum andskotans látum kringum mig
síðan — ekki svo mikið sem maður komist á ær-
legt fyllirí, án þess að forsóma með því einhverja
veizluna, sem maður er boðinn í. Þú færð að sjá
það, þegar þú kemst til valda, að þá þarf maður
alltaf að vera að halda þessar ræður, og ég veit
þér hundleiðist það. En nú kem ég eiginlega loks-
ins að efninu, og nú er um að gera að sýna engum
þetta bréf, því eiginlega er það landráðabréf. Svo-
leiðis stendur á, að ég á prívat dálitla aura, sem
ég ætlaði að lána í hitaveituna í fyrra, en þá kom
kóngurinn og bannaði það, eins og þú hefur vænt-
anlega lesið í Mogganum. Þar stendur annars lík-
lega, að bannið hafi komið frá honum Símoni,
kollega mínum, en það er lýgi. Þessa aura væri ég
nú til með að lána ykkur, ef ykkur tekst að komast
til valda á Hafnarfjarðarverkfallinu og snússleys-
inu, og þetta skaltu segja öllum þínum væntanlegu
fylgismönnum, nema Ólafi Thors (hann hefur
Landsbankann). Trúi ég þá ekki öðru en bæði
Jónas (sem er svo hrifinn af enskum íhaldsmönn-
um) og fleiri snúist til fylgdar við þig. Svo þegar
þú ert orðinn einræðisherra, getum við talað bet-
ur um konsessjónirnar.
Þinn einlægur vinur,
Halífax.
144