Rauðka : úrval úr Speglinum - 01.06.1944, Page 113

leyti sem Kósakkarnir okkar komu heim með lár-
berjabrennivínið, að þetta myndi ekki verða
þeirra síðasta frægðarför út fyrir landsteinana,
og nú virðist þessi spádómur vera að ganga í upp-
fyllingu. Fyrir nokkru mátti lesa stóra fyrirsögn
í Nýja Dagblaðinu þess efnis, að nú hefði frægt
gi'affifón- og útvarpsfélag vestur í Ameríku boð-
ið karlakórnum vestur — auðvitað gratís og
frankó, því að allir vita, hvílíkir bölvaðir amlóðar
við erum, og er vel farið. Við lestur sjálfrar
greinarinnar hvarf að vísu mesta glorían af heim-
boðinu, því að þá komst það upp, að málaleitan-
irnar höfðu hafizt hér heima fyrir einum tveim
árum, og síðan hefði staðið í stappi fram og aftur
— meðal annars hefði vesturheimskinginn heimt-
að, að kórinn sýndi fyrst hvernig hann plummaði
sig á Evrópumarkaðinum, og mátti lesa milli lín-
anna, að til þess hefði Miðevrópuförin verið far-
in. (Vér viljum hér vinsamlegast og prívat skjóta
því að Hitler og Sjússnikk, að þeir eiga að verða
móðgaðir við ísland fyrir að nota þá svona fyrir
prufuklúta, og erum persónulega sannfærðir um,
að minnsta kosti sá fyrrnefndi verður voða vond-
ur, þegar hann heyrir, hvernig leikið hefur verið
á hann.) Nú fór þessi leiðangur alveg prýðilega,
eins og bezt má sjá á krítíkunum, sem voru alveg
prýðilegar, og ekki hafa þær verið keyptar, þar
sem ekkert var til að kaupa fyrir. Nokkuð er það,
að Sam frændi rumskar, þegar hann sér krítík-
urnar, og sendir kórnum tilboð eða últímatum,
eins og þeir kalla það í útlandinu. Hljóðar það
þannig: 1) að félagið taki við kórnum fob. Reykja-
vík og skili honum aftur cif. Reykjavík, 2) að ekki
séu færri en 35 í kórnum og Sigurður Þórðarson
sé söngstjóri (eins og þetta hvorttveggja sé ekki
sjálfsagt). Svo eru ýmsar aukaklásúlur um söng
á heimssýningunni í Nefjork, sem ekkert er gam-
an að, og loks kemur rúsínan, sem vér vitum ekki,
hvort vér eigum að fara með, úr því hin blöðin
hafa ekki getið þess, en ljúgfróðir menn hafa tjáð
oss: 3) að söngmennirnir troði allir upp í þjóð-
búningum. Þeir ungmennafélaga-eftirlifendur,
sem beittu sér fyrir þjóðbúningunum kringum
1930, munu fegnir grípa tækifærið til að votta
það með oss, að enginn íslenzkur þjóðbúningur
karla sé til, og verður þá ekki um annað að gera
en senda þá í upphlut eða skautbúningi, því að
stakkpeysur eru hérumbil komnar úr móð. Munu
allir unnendur þjóðlegs reiðings vera oss þakk-
látir fyrir að ljósta þessu upp, og er oss það nægt
endurgjald, því að þótt einhverjir kunni að fyrt-
ast, vegur það ekkert á móti hinu.
Hraðsaumastofa SPEGILSINS.
Nýtt iðníyrirtœki . (XIII. 7.)
Svo oft er búið að geta um íslenzka friðarfélag-
ið í blöðum vorum, þá stuttu stund, sem það hefur
starfað, að það væri að bera í bakkafullan lækinn
að bæta miklu þar við, ef ekkert væri sérstakt á
seiði. Auðvitað vinnur félagið þétt og markvisst
að takmarki sínu, alheimsfriðnum, og þó hann sé
ekki kominn allur á enn, er ekkert að marka það,
og alls ekki félaginu að kenna: við skyldum bara
sjá fésin á ófriðarseggjunum, ef við fengjum val-
útu til að koma Aðalbjörgu út fyrir landsteinana,
en það er ekki því að heilsa — líklega er Einvarð-
ur enginn friðarvinur, og er leitt til að vita. Sem
betur fór höfðu forráðamenn hreyfingarinnar ein-
hverntíma í æsku sinni lesið lygasöguna um Mú-
hamed og fjallið, sem vildi ekki koma til hans,
svo að hann neyddist til að koma til f jallsins. Hér
var sögunni snúið við: Aðalbjörg og Rósinkrans
fengu ekki að koma í stríðið, svo að nú ætla þau
að fá eitthvað af stríðinu hingað. Að vísu verður
það nú ekki nema auðvirðilegasti hlutinn, sem sé
flóttamennirnir, en þeir eru þó margfalt betri en
ekki neitt. í tilefni af komu væntanlegra flótta-
manna hefur verið hafinn mikill viðbúnaður og
stofnað fyrirtæki það, er fyrirsögn vor getur um:
„Lýsissamlag íslenzkra Friðarvina". „Tilgangur
félagsins er“ að kaupa allt lýsi, sem hönd verður
á fest, og hella því ofan í erlenda flóttamenn í
skeiðatali. Er víst meiningin, að Rósinkrans og
Aðalsteinn haldi delínkventunum meðan Aðal-
björg hellir í þá lýsinu. Ennfremur er tilgangur
félagsins (það er annars kallað nefnd innan frið-
arfélagsins) að hafa eftirlit með erlendum flótta-
mönnum, sem hingað kynnu að berast. Hér á landi
ku þegar vera allálitlegur stofn af flóttamönnum,
eitthvað 30 talsins, mest gyðingar, sem hingað
hafa flúið fyrir ofsóknaræði nazista. Er annars
tekið fram í þessu sambandi, að einhverjir eða
jafnvel flestir þessara manna hafi hér atvinnu,
og er ekki annað um það að segja en að íslenzka
gestrisnin er söm við sig, því að stundum hefur
verið tæptað á því, að landsins eigin börn hafi
ekki meir »n svo nóg að gera, en kannske er það
ofhermt, eða þá, að atvinnuleysið stafi af hinni
víðkunnu rausn forráðamannanna við þurfalinga.
Það er svo til orða tekið, að þessi nefnd (lýsis-
samlagið), sem friðarfélagið hefur skipað á er-
lendu flóttamennina, eigi að „hafa eftirlit með“
þeim. Gott væri að fá þetta nánar útskýrt. Senni-
lega þýðir það samt, að passa eigi upp á að þeir
hafi nóg að éta, hvað sem annars áðurnefndum
109