Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2020, Qupperneq 73

ÁLfDÍS ÞORLEIfSDóTTIR
72
farið á fundinn með það að markmiði að ræða við hann um sósíalismann og
ófullkomleika mannanna.115 Krishnamurti nær að víkja sér fimlega undan
því að taka beinlínis afstöðu til umræðuefnisins. Hann neitar því þó alfar-
ið að sósíalístískt þjóðfélag leiði til fullkomnara lífs. Þetta veldur Þórbergi
ákveðnum vonbrigðum en hann þóttist þó finna:
[…] að þessar neitanir ættu ekkert skylt við varnir fyrir auðvalds-
þjóðskipulagi. Þær virtust vera staðfesting á því, sem hann hafði
margsinnis sagt í ræðu og ritum. Engin trú á Guð, engar kenni-
setningar, engin kerfi, engar reglur, engin sannfæring um líf eftir
dauðann, engin kirkja, engar bænagerðir hjálpa þér til hærri þroska.
Sjálfur leið þú sjálfan þig.116
Með öðrum orðum muni ekkert utanaðkomandi afl hjálpa mönnum til æðri
þroska heldur verði það að koma innanfrá. Þórbergur virðist í grunninn
vera sammála þessu. Það kemur til dæmis skýrt fram í fyrrnefndu viðtali
hans við Sigurð Einarsson í tilefni af útgáfu Íslenzks aðals, þar sem hann
segir að innræti einstaklingsins sé það „sem byggt hefir Wallstreet og gert
hefur vopnasmíði að heiðarlegri iðju“, það er að sjálfsblekkingin; sjálfselska,
græðgi og hatur séu undirliggjandi orsakir allra vandamála heimsins og að
Íslenzkur aðall lýsi því „kannski öllu öðru fremur, hvernig blekkingin leikur
mennina og að hún hefði gjarnan mátt heita Bókin um blekkinguna“.117 Í
sama viðtali svarar hann spurningunni hvers konar bók Íslenzkur aðall sé á
eftirfarandi hátt:
Þetta mitt auðmjúka bókarkorn er að mestu leyti frásagnir af lif-
andi fólki, sem eitt sinn leitaði guðsríkis og þess réttlætis, en nú
hefir hvílt sig um stund við hangna bringukolla og súrsaða hrúts-
punga jarðlífsins.
Bókin fjallar í raun og veru ekki um neina stéttarbaráttu. En
hún fjallar samt um baráttu. Hún lýsir baráttu einstaklingsins við
sjálfan sig og hið þykkskinnaða umhverfi sitt. Hún lýsir lífsstríði
einstaklinga, ekki stétta. En það er einmitt þessi hildarleikur, sem
er undirrót stéttabaráttunnar.118
115 Þórbergur Þórðarson, „Opið bréf til Kristins“, Tímarit Máls og menningar 3–4/1970,
bls. 195–205, hér bls. 200–201.
116 Sama rit, bls. 201.
117 Sigurður Einarsson, „Hin nýja bók Þórbergs Þórðarsonar“, bls. 15.
118 Sama rit, bls. 15. Sérstaka athygli vekur að mennirnir leituðu guðsríkis sem rennir
stoðum undir þá túlkun að lesa megi söguna á trúarlegan hátt sem tilraun til að