Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2020, Side 247

AuðuR AðAlSTEInSDóTTIR
246
ritaða orð hafi orsakað klofning milli mannshugans og líf-heimsins. óhlut-
bundnir eiginleikar hljóðritunarstafrófsins skili sér í tungumáli „sem af-
markaðri og kortleggjandi formgerð samsettri úr tilviljanakenndum táknum
tengdum með formlegum reglum“ sem síðan megi skilgreina sem eitthvað
sem maðurinn hafi umfram dýrin.70 Þótt hann viðurkenni að hið ritaða orð
hafi ekki verið eini orsakavaldurinn í mörg þúsund ára flóknu ferli og lýsi
jafnframt því hvernig líflausir stafir á blaði tala nú til okkar í „nokkurs konar
animisma“, telur hann að það sé „aðeins þegar menning færir þátttöku sína
inn á svið þessara prentuðu stafa sem steinarnir þagna. Aðeins þegar skyn-
færi okkar nota galdur sinn til að gæða hið skrifaða orð lífi verða trén þögul,
hin dýrin mállaus.“71
Þótt það sé of mikil einföldun að skella skuldinni af firringu mannkyns
gagnvart náttúrunni á hljóðritunarstafrófið, eins og Abram viðurkennir
reyndar sjálfur, má nota hugmyndir hans um hlutverk tungumálsins og hins
skrifaða orðs í umhverfiskrísu nútímans til að varpa ljósi á hlutskipti lista-
mannanna í þríleik Gyrðis. Abram telur að endurnýjun samkenndar okkar
með hinu lifandi landi í gegnum líkamlega skynjun geti getið af sér nýja
umhverfissiðfræði sem leiði til aukinnar virðingar og tillitsemi, ekki aðeins
í garð annarra manna heldur allrar náttúrunnar. Mannlegt tungumál hafi
ekki aðeins sprottið upp sem leið til að samstilla persónur, heldur einnig
milli okkar og hins lifandi landslags (e. animate landscape) og okkar verk-
efni sé nú að skrifa af þolinmæði tungumálið „aftur inn í landið“ þannig
að orð okkar hafi frelsi til að „bregðast við tali hlutanna sjálfra“ og spinna
sögur sem hafa hrynjandi staðbundins hljóðheims (e. sound scape), „sögur
fyrir tunguna, sögur sem vilja vera sagðar aftur og aftur, renna af stafrænum
skjánum og smjúga af skrifuðum blaðsíðum til að byggja þessa strandskóga,
þessi eyðimerkurgljúfur, þessar hvíslandi gresjur og dali og fen“.72 Hér er
hin líkamlega skynjun lykilatriði því þó að Abram telji að hið skrifaða orð
hafi mótað óhlutbundna afstöðu okkar gagnvart veruleikanum sem við lifum
og hrærumst í gerir hann ráð fyrir að hin líkamlega hlið tungumálsins (svip-
brigði, hreyfingar, hljóð) hafi áfram virkni í öllu tali okkar og skrifum, „það
er ef orð okkar hafa yfir höfuð einhverja merkingu“, því merking eigi rætur
í skynjunarlífi líkamans og ekki sé hægt að „aðskilja hana algjörlega jarð-
vegi beinnar skynjunar án þess að hún veslist upp og deyi“.73 Tónsmiður
70 Sama rit, bls. 79
71 Sama rit, bls. 263 og 131.
72 Sama rit, bls. 69, 263 og 273–274.
73 Sama rit, bls. 80.