Ný félagsrit - 01.01.1873, Page 60

60
Fáein orð nm á'burð.
Grútur sá, sem kemur þá lifur er brædd, er gæba-
áburímr, en vegna þess, ab mikib af lýsi verbur optast
eptir í honum, þegar iifrin er brædd, grotnar hann æ&i
seint. Á Hálogalandi og Finnmörk hefir fdlk hann al-
mennt á túnin; tekur mabur þá grútinn og sý&ur hann
í stórum potti saman vi& mikib vatn, sí&an tekur rna&ur
grútarvatn þetta úr pottinum og hellir miklu köldu vatni
saman vi& þafe, sí&an er því ausií) út yfir tánib. Svo má
og fara meö grútinn einsog áöur er sagt um illslögib og
síldar - úrgánginn, aö blanda hann saman viö mold, og
bera hann svo á túnib, eptir aö hann hefir legiö hálft ár
í haug. Af honum hefir maöur 8 til 14 tunnur á teiginn,
fyrir utan mold þá, sem saman viö hann er.
Onýtt þvesti af hvalbrotum, sem hér og hvar reka
ab landi, má gjöra aí> allrabezta ábur&i, ef rétt er meí>
fariö. þvestiö á þá ab skera eöur höggva í smástykki;
síiian býr maíiur til hauginr. og leggur í botninn á honum
8—12 þumlúnga þykkt lag af mold, þar ofan á fjögra
þumlúnga þykkt lag af hrossatafci; svo tveggja þumlúnga
lag afþvesti, ofaná þaí> aptur 4 þumlúnga mei> hrossatab,
svo mold, svo hrossatai), þareptir þvesti o. s. frv., þar til
haugurinn er 3 til 4 fet á hæi>, síiian hylur maírnr hann
alveg utan mei> 8—12 þumlúnga þykku moldarlagi. Haugur
þessi á ai> standa eitt ei>a tvö ár, áiiur en hann er borinn
á, því hvalþvestiö leysist svo seint upp.
Bein. Um áburi) þenna hefir aldrei verii) hirt hjá
oss, og er þai) nú víst mest af því, ai> þaí> er torvelt ab
fá þau svo tilbúin, aí> þau sé hæf til ábur&ar.
þegar rétt er fari& me& þau, eru þau ágætur ábur&ur,
sem kemst næst gúanú af öllum ábur&artegundum. Beinin
hafa í sér mörg gö& efni; einkum hafa þau miki& af einu
efni (ljúsbera e&a Phosphor), sem næstum allar jurtir þurfa