Andvari - 01.01.1976, Side 25

andvari
SIGURÐUR NORDAL
23
þumbara að vísindamönnum. Hugsanaleti (og miklir afkastamenn, sem
bvorki nenna að kryfja hlutina til mergjar né melta efni sitt svo, að því
verði fenginn sæmilegur búningur, geta átt mikið af henni) og óheilbrigð
lífsskoðun hafa leitt norræna ritskýringu allt of fjarri leiðum lifandi manna,
vísindin kunna að hafa grætt, en bókmenntirnar hafa tapað áhrifum sín-
um. Þó að ,,andríki“ geti verið smekklaust og óþolandi, þá er eitthvað
bogið við, þegar það er orðið smánaryrði meðal vísindamanna, er fást við
algerlega óhagnýta fræðigrein, svo að hið andlega gildi hennar eitt gefur
henni tilverurétt. Norræn ritskýring siglir nú með lík í lestinni, af því að
hún hefur gleymt að spyrja sífellt, hvað væri rannsóknar virÓi og hvernig
hún ætti að gera rannsóknina lifandi þátt í menningu og þjóðlífi."
Eg gat ummæla tveggja manna um Fornar ástir Sigurðar og get nú
vitnað til þeirra beggja aftur. Jón Jónsson frá Sleðbrjót telur í seinasta
bréfi sínu til Stephans G. Stephanssonar 20. apríl 1923 ýmislegt, er hann
hafi lesið nýlega, og minnist þar á „Snorra Sturluson eftir Sigurð Nordal,
sem mér finnst muni vera ein hin allra bezt skrifaða bók þessara tíma.“
Árni Pálsson fjallar um hana i ritfregn í Skírni 1921, kveður það sæta
hinni mestu furðu, að hingað til hafi „næstum því ekkert verið skrifað á
islenzku um rithöfundinn Snorra Sturluson. Þar var autt skarð í bók-
fnenntum vorum. En nú hefir Sigurður Nordal fyllt það, og fyllt það svo
Veb að engin líkindi eru til, að þar þurfi um að bæta fyrst um sinn.“ Árni
gerir í ritfregninni mjög skemmtilega grein fyrir þætti þeim um forn-
íslenzka sagnaritun í heild sinni, er Sigurður skrifar, áður en hann tekur
úl við sagnaritun Snorra. „Hann sýnir þar fram á, að meginstefnurnar í
íslenzkri sagnaritun eru tvær, skemmtun og vísindi, og mun það í raun
°g veru eiga við um sagnaritun allra þjóða. Sagnaskemmtunin var frum-
stigið, allar sögur og sagnir eru sprottnar af ósjálfráðri tilhneigingu
nianna til þess að svala forvitni sinni og ævintýraþrá. I upphafi var þjóð-
sa§anj ,dygisagan“, þar sem ímyndunaraflið rann gönuskeið sitt, en steig
uni leið fyrstu sporin á braut sögulistarinnar. Löngu seinna knýr nauð-
synin frarn sannleikskröfuna, — menn þurfa að vita sönn deili á ætt
smni, og ættvísin verður fyrsti og traustasti hyrningarsteinn vísindalegr-
ar sagnakönnunar. Saga íslenzkrar sagnaritunar er saga um fangbrögð
°styriláts ímyndunarafls og strangvísindalegs rannsóknaranda. Þau fang-