Andvari - 01.01.1976, Page 78

76
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
eða í handritum í eigu einstaklinga. Brýnasta verkefni, er bíður íslenzkra
þjóðsagnafræðinga, er að gera sem fullkomnasta skrá um allt efni af þessu
tagi, sem til er prentað eða í handritum, þótt ekki væri farið fram á meira.“
Formálarnir eru skrifaðar af mikilli íþrótt, og verða ekki séð hin
minnstu ellimörk á þeim, en Sigurður var hálfníræður, þegar 1. bindið
kom út. Hann segir t. a. m. í forspjalli þess svo um efnisvalið: „Um val
sagnanna í þessa bók er bezt að hafa sem fæst orð. Hjá því verður ekki
komizt, að einn sakni þessarar sögu og annar hinnar, allir einhverra og
sumir margra. Getur það orðið þeim einhver huggun, að líklega sakni
enginn eins margra og ég sjálfur! Þótt kjarni þessarar bókar, sögurnar,
sem allir verða að þekkja, sé úr Þjóðsögum Jóns Arnasonar, hef ég feginn
viljað láta efni úr yngri söfnum njóta sín eftir föngum. Eg skal ekki
neita því, að ég hafi stundum óskað þess með sjálfum mér, að einstaka
söfn hefðu verið minni að vöxtum og efnt til þeirra af meira vandlæti
og vandvirkni. Ekki er nema sanngjarnt að játa, að i þeim er mörg
matarholan, enda ekki heldur allt jafnmikið hnossgæti í safni Jóns Árna-
sonar. Hér á við annað lögmál en í refsiréttinum, þar sem talið er betra,
að margir sekir sleppi en einn saklaus sé dæmdur. Um söfnun þjóðsagna
finnst mér hins vegar gilda, að þakkarverðara sé, að ýmsu léttvægu sé leyft
að fljóta með, heldur en ein góð saga hverfi algjörlega í djúp gleymskunn-
((
ar.
Flugleiðingar Sigurðar í forspjalli 2. bindis um landvættir og í fram-
haldi af því um huldufólk og trúna á það, er hreinasta afbragð, en þær
kórónar hann síðan með „dæmi úr eigin sjón og raun. Til vonar og vara,“
segir hann, „verður að taka fram, að mér hefur verið hlíft við öllum
ásköpuðum kynjagáfum, svo að því leyti er mér næst að halda, að ég
standi að baki hverjum rakka. Það hefur aldrei neitt ,,undarlegt“ komið
fyrir mig, nema ef vera skyldu fáeinir draumar. Ef mig stundum kann að
óra fyrir einhverju, sem misjafnlega blasir við fólki upp og ofan, á ég það
helzt að þakka mikilli einveru undir beru lofti, allt frá Jrví er ég í barn-
æsku fékk að vaka yfir vellinum, vor eftir vor. En engum getur heldur
komið til hugar að draga af þessu dæmi neinar „skynsamlegar ályktanir“.
Nærfellt í heina stefnu suður af Búrfelli og norðan undir hæðunum,
þar sem Kaldá sprettur upp, er Helgadalur. Þetta er að vísu ekki dalur í