Andvari - 01.01.1976, Page 98
96
PÁLL ÞORSTEINSSON
ANDVAHI
Dökka fjallið til hægri er Breiðamerkurfjall. Fremri og lægri tindurinn er Miðaftanstindur.
— Páll jónsson tók myndina.
um dalsins hallar niður frá Mávabyggðum, en hlíðardalur gengur vestur norðan
Öræfajökuls. Vitneskja um hæð landsins og sýni af birkileifum, sem skrið-
jökullinn flytur fram, leiðir til þeirrar rökréttu ályktunar, að á söguöld og lengi
síðan hafi á þessu landsvæði, sem nú er hulið jökli, a. m. k. upp í 100—200 m
hæð yfir sjó verið skógivaxnir ásar og grösugt mýrlendi milli þeirra.
Á Sturlungaöld mun jökullinn hafa tekið að skríða fram á þessum stöðum
og þróunin verið þannig margar aldir, en þó misjafnlega ör á ýmsum tímum.
Við upphaf 18. aldar var svo komið um bújörð Kára, að meginhluti láglendis-
ins var eyddur gróðri. Eftir var lítill hólmi, þar sem bærinn hafði staðið, og á
hólmanum tvö hús að falli komin. Breiðamerkurfjall var girt jökli og einangrað,
en lokkaði og laðaði eftir sem áður með ilmandi kjarngrös í hlíðum. Síðar svarf
þó enn fastar að. Á síðari lduta 19. aldar skreið Breiðamerkurjökull lengst fram
síðan land byggðist. Jökullinn ýtir fram grjóti og myndar malaröldur, sem eru
þó skornar sundur hér og þar af jökulám, er breyta oft farvegum og bera þá
möl og sand yfir gróðurlendi. Þó kastar tólfunum, þar sem skriðjökull læsir
heljargreipum um nytjaland og mylur undir sig með reginafli blóm og bjarkir,