Andvari - 01.01.1976, Page 126

124
SIGURÐUR ÞÓRARINSSON
ANDVARI
Hall skrifar síðan orðrétt í sjálfsævisögunni: „Með þessum orðum lauk
lestri mínum þennan dag. Eg fór að hugsa um Macaulay og síðari æviár hans
í notalegri samvist við bækur. Eg sá hann fyrir mér við miðdegisverð, — og
ásamt hverjum? Ef til vill Jane Austen eða Þucydídes eða Samuel Johnson,
og við morgunverðarborðið með bók Hendersons, Iceland, hallandi upp að
kaffikönnunni hak við matardiskinn. Hvað var það eiginlega í þessari bók,
hugsaði ég, sem gerði hana aðgengilegri til lestrar með morgunverði en á
öðrum tímum dags. Aldrei hafði ég heyrt þessa bók nefnda, og undarlega sjald-
an, hugsaði ég, heyrir maður nafn íslands nefnt nú á dögum. Þar hefur þc
búið þjóð í meir en þúsund ár. Þaðan komu þeir menn, sem raunverulega
fundu Ameríku fimm öldum áður en Kólumbus sigldi yfir Atlantshafið. Þar
hafði einnig blómgazt skáldskapur og glæsilegar bókmenntir í Óbundnu máli á
tímum, þegar mestur hluti Evrópu hafði af hvorugu að segja og Ameríka var
enn byggð Indíánum einum. Hvernig ætli þar sé umhorfs nú, og hvað um af-
komendur hinna fornu skálda, sagnamanna, víkinga og landkönnuða? Ég náði
í vasaatlasinn, sem ég hafði alltaf með mér á ferðum, og las það, sem þar stóð
um Island:
Island (íbúatala 85.133). Höfuðstaður Reykjavík. Útflutningur:
Fiskur, sauðakjöt, ull og mjólkurvörur.
Mér rann til rifja, hversu fátækleg og jarðbundin þessi lýsing var á landi,
sem skipaði þó svo veglegan sess í menningarsögunni. Samt virtust mér þessi
orð gefa eins konar mynd af landinu, þótt óljós væri. Ég sá, eða mér fannst ég
sjá blika á segl á gráu hafi, berangurslega, snævi þakta skaga sveipaða daufri
birtu vetrarkvölda, bændabýli, dvergsmá til að sjá undir reginháum fjöllum.
Vildi maður fá skýrari mynd af þessu landi, var ágæt leið til að öðlast hana.
Og hversvegna ekki? Norðurljósin, sem mig hafði dreymt um allt frá æsku-
dögum, væru eflaust dásamleg á íslandi. Ef ég kærði mig um, gæti ég farið
að ganga um götur Reykjavíkur innan þriggja mánaða. Jafnvel frá þessum
fjarlægu eyjum myndi ferðin þangað líklega taka skemmri tíma en hún tók
víkingana forðum frá Noregi.“
Næstu nótt skrifaði Hall Flarpers forlaginu langt bréf og lagði þar fram
áætlun um að fara til íslands og skrifa ferða'bók um það land. Bréfið setti hann
í póst, þegar skonnortan kom aftur til Tahiti. Þrem vikum síðar fékk hann
skeyti frá Mr. Wells, útgefanda sínum hjá Harpers, sem lýsti sig samþykkan
hugmyndinni. Nordhoff vinur hans var á öðru máli og sagði, að aðeins snilj-